Nobel z medycyny 2017. Pomyśl, czy masz zdrowy rytm

Możemy zmieniać rytm dobowy, ale płacimy za to wysoką cenę. Za odkrycie mechanizmów stojących za zmianami zależnymi od czasu trzech naukowców otrzymało właśnie nagrodę Nobla.

02.10.2017/15:39

2 minuty czytania

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

To amerykańscy chronobiolodzy: Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young.

Wyjaśnili, jakie mechanizmy, na poziomie molekularnym, stoją za zegarem biologicznym, który adaptuje fizjologię każdego organizmu do poszczególnych faz dnia i nocy. U człowieka te mechanizmy odpowiadają m.in. za zmiany w wydzielaniu hormonów, temperaturę ciała, jakość snu, poziom ciśnienia tętniczego, procesy metaboliczne.

Nic dziwnego, że jedno zarwanie nocy powoduje kaskadę przemian, a poczucie niewyspania to tylko wierzchołek góry lodowej.

Infografika PAP/Serwis Zdrowie

Hall, Rosbash i Young pracowali na modelu muszki owocówki. Odkryli m.in., że wraz ze zmianą ilości światła w ciągu dnia dochodzi do zmian ekspresji genów, które produkują białko period (PER). PER akumuluje się w trakcie fazy ciemnej, a w trakcie dnia ulega rozpadowi. Im dłużej organizm poddany jest działaniu światła, tym mniej jest tego białka.

Są naukowcy, którzy zastanawiają się, a zatem sprawdzają, czy np. fakt, że do sporej części udarów czy zawałów serca dochodzi wczesnym rankiem, ma związek ze zwiększeniem tego ryzyka a stężeniem białka PER w komórkach.

Krótki sen skraca życie

Praca w nocy niebezpieczna dla zdrowia

Około 15-20 procent osób czynnych zawodowo Europejczyków pracuje na zmiany, w tym także w nocy. Badania wykazują, że taki tryb życia powoduje zaburzenie naturalnego rytmu, co z kolei może mieć wiele negatywnych skutków dla zdrowia.

Ponad wszelką wątpliwość stwierdzono jednak, że rezregulowanie zegara biologicznego ma wpływ na rozwój wielu groźnych chorób. Najczęściej te „deregulacja” dotyczy nocy („zarywanie” nocy, praca zmianowa, wymuszająca inny rytm dobowy w trakcie tygodnia, zbyt krótki, a czasem – zbyt długi sen).

Rozregulowany zegar biologiczny to ryzyko m.in.:

Zwiększenia apetytu i zmiany nawyków żywieniowych na niezdrowe (wzrasta zapotrzebowanie na tłuszcz i cukier), a zatem i nadwagi oraz otyłości
U osób chorych na padaczkę – atak tej choroby
Rozwoju chorób sercowo-naczyniowych
Rozwoju niektórych nowotworów (np. wykazano, że kobiety pracujące w trybie zmianowym częściej zmagają się z nowotworem piersi niż kobiety, które pracują w trybie dziennym.

apio/jw

COPYRIGHT

Wszelkie materiały PAP (w szczególności depesze, zdjęcia, grafiki, pliki video) zamieszczone w portalu "Serwis Zdrowie" chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.

ZOBACZ PODOBNE

Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.
Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.
Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.
Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

Operacja bariatryczna to nie koniec choroby otyłościowej

Operacja bariatryczna, którą wykonuje się u pacjentów z otyłością, by leczyć ją skuteczniej, nie jest końcem choroby. Kluczowa jest praca pacjenta, która nabiera coraz większego znaczenie wraz z upływem czasu – przyznaje Aldona Żukowska, przedstawicielka Fundacji FLO - Fundacji na Rzecz Leczenia Otyłości.
Wizyta adaptacyjna u stomatologa
Deepfake medyczny to poważne zagrożenie dla zdrowia
Wyrostek robaczkowy na straży mikrobioty
Zaszczep się! To naprawdę ma sens.

WIADOMOŚCI

Polscy naukowcy na tropie nowych leków w SM i chorobie Crohna

Udało nam się wykazać, że białka „mimiczne” mogą skutecznie łagodzić objawy chorób o podłożu zapalnym. Teraz przed nami kolejne etapy badań, które obejmą badania przedkliniczne, a następnie przejście do badań klinicznych. Liczymy na to, że przyniesie to przełomowe zmiany w leczeniu przewlekłych schorzeń, m.in. stwardnienia rozsianego i choroby Leśniowskiego Crohna - mówi dr hab. Katarzyna Donskow-Łysoniewska, prof. UŁa z Zakładu Immunoterapii Eksperymentalnej Wydziału Medycznego Uczelni Łazarskiego.
Problem z węchem może oznaczać chorobę
8 powodów, by porządnie się wyspać