Triada badań, które warto robić raz w roku

Morfologia krwi, OB (odczyn Biernackiego) i badanie ogólne moczu – to trzy badania, które mogą uratować życie. Lekarze przekonują, że warto się im poddawać raz w roku. Są bezpieczne i tanie, a pozwalają wyłapać wiele chorób na wczesnym etapie.

Fot. PAP/S. Leszczyński
Fot. PAP/S. Leszczyński

- Aż około 90 proc. chorób krwi można wykryć dzięki tej triadzie badań – podkreśla internista i hematolog prof. Wiesław Jędrzejczak z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Sprawdź, o co chodzi w badaniu "żywej kropli krwi"

Coroczna morfologia, OB i ogólne badanie moczu nie znajdują się w wykazie badań przesiewowych w kierunku wykrycia choroby (jak to jest na przykład z cytologią jako badaniem wskazującym potencjalne nieprawidłowości, które mogą wiązać się z rozwojem raka szyjki macicy). Hematolodzy jednak zaznaczają, że ich doświadczenie zawodowe i zdrowy rozsądek nakazują proponowanie pacjentom, by pomimo tego braku poddawać się tym prostym i nieinwazyjnym badaniom.

Apele o krew - zawsze aktualne

Jakiś czas temu w mediach społecznościowych powielany był apel o krew dla chorej dziewczynki. Ludzie chętnie go udostępniali. Apel okazał się złośliwym żartem wobec osoby, której numer telefonu podano w ogłoszeniu. Łatwo zrozumieć rozgoryczenie oszukanych. Jednak fałszywy w apelu mógł być tylko numer telefonu, bo faktem jest, że zawsze gdzieś jakaś chora dziewczynka potrzebuje krwi.

Wiele chorób nowotworowych układu krwionośnego nie daje wyraźnych objawów: na przykład pacjent łatwo wytłumaczy sobie przepracowaniem poczucie zmęczenia. Podczas debaty „Czas w onkologii” onkolodzy zwracali uwagę, że w związku z tym brakiem jednoznacznych objawów właśnie dzięki morfologii, OB oraz badaniu ogólnym moczu można „wyłapać” te potencjalnie śmiertelne choroby na wczesnym etapie. 

Co więcej – jak wskazywał prezes Polskiej Unii Onkologii dr Janusz Meder, nowotwory układu krwionośnego to choroby, co do których nie istnieje zestaw zachowań profilaktycznych, które dawałyby sporą gwarancję ich uniknięcia. O ile bowiem głównym winowajcą raka płuca jest palenie tytoniu (około 90 proc. chorych na nowotwory to byli lub obecni palacze), to jeśli chodzi np. o białaczki, choć abstynencja tytoniowa na pewno jest wskazana, to jednak nie ma bezpośredniego przełożenia na rozwój tego nowotworu. W tej sytuacji proste badania pomocnicze są jedyną metodą, by wykryć chorobę na wczesnym etapie.

Nie tylko nowotwory

Morfologia krwi, OB i badanie ogólne moczu pozwalają zresztą na wykrycie także innych problemów zdrowotnych, takich jak niedokrwistość (jedna z najczęściej występujących chorób przewlekłych, która doprowadza do upośledzenia funkcjonowania całego organizmu i bywa objawem wielu innych chorób), stany zapalne, choroby nerek, odwodnienie będące skutkiem stanów chorobowych czy niektóre choroby metaboliczne.

Czujność onkologiczna

Onkolodzy od lat apelują do lekarzy innych specjalności o zachowanie tzw. czujności onkologicznej, a zatem uwrażliwienie na objawy, które mogą, choć nie muszą świadczyć o rozwoju choroby nowotworowej. Podczas debaty eksperci podkreślali, że czujność onkologiczną, choć na innym poziomie, powinni wykazywać też pacjenci.

Fot. PAP/ P.Werewka

Nowotwory - siedem sygnałów ostrzegawczych

Dzięki współczesnej medycynie znaczną część chorób nowotworowych można wyleczyć - o ile tylko wykryje się je na wczesnym etapie rozwoju. Dlatego kluczową sprawą jest samoobserwacja i wiedza na temat wczesnych objawów raka. Sprawdź czy je znasz!

Taka czujność po stronie pacjenta to nie tylko – jak wskazywał prof. Tadeusz Pieńkowski z Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego – znajomość swojego organizmu i zwracanie uwagi na niepokojące objawy. To także stosowanie zasad zdrowego stylu życia, czyli dbałość o prawidłową masę ciała, unikanie alkoholu, abstynencja tytoniowa, odpowiednia dieta i ruch oraz regularne badania kontrolne.

- To jest jednak trudne, kiedy w reklamach widzimy radosne matki dające cukierki radosnym dzieciom, radosnych ludzi pijących piwo i kiedy dziennie sprzedaje się w Polsce 700 tys. „małpek”. I dlaczego wódka jest towarem pierwszej potrzeby na stacji benzynowej? – pytał. 

Tymczasem jest o co walczyć. Otyłość, alkohol i tytoń to trzy istotne czynniki ryzyka prowadzące do rozwoju wielu nowotworów.

Jak przypomniał dr Jakub Gierczyński, ekspert ochrony zdrowia, w 2016 roku z powodu nowotworów zmarło w Polsce około 100 tys. osób. Dodał, że wielu z tych zgonów można byłoby uniknąć, gdyby pacjenci bardziej o siebie dbali przez całe życie, choroba została wcześniej wykryta, a prawidłowe leczenie wdrożone bez zbędnej zwłoki.

Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl

Wypowiedzi ekspertów pochodzą z debaty think-tanku „Medyczna Racja Stanu”, która pod hasłem „Czas w onkologii” odbyła się 10 października br. w Pałacu Staszica w Warszawie

Autorka

Justyna Wojteczek

Justyna Wojteczek - Pracę dziennikarską rozpoczęła w Polskiej Agencji Prasowej w latach 90-tych. Związana z redakcją społeczną i zagraniczną. Zajmowała się szeroko rozumianą tematyką społeczną m.in. zdrowiem, a także polityką międzynarodową, również w Brukseli. Była też m.in. redaktor naczelną Medical Tribune, a później także redaktor prowadzącą Serwis Zdrowie. Obecnie pełni funkcję zastępczyni redaktora naczelnego PAP. Jest autorką książki o znanym hematologu prof. Wiesławie Jędrzejczaku.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Czy dieta wpływa na ADHD?

    Choć nadal brakuje jednoznacznych naukowych dowodów łączących zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) ze sposobem odżywiania, coraz więcej przesłanek skłania badaczy do uważniejszego przyglądania się temu zagadnieniu.

  • Polskie dzieci z szansą na refundację ultranowoczesnego leczenia białaczki

  • Zanim kupisz przeczytaj skład

  • Proste sposoby na upały

  • Kiedy rozpocząć ćwiczenia po porodzie?

  • Adobe Stock

    Jak rzucić palenie

    Wychodzenie z nałogu nikotynowego bywa długotrwałe, ponieważ nikotyna silnie uzależnia – pobudza mózgowy układ nagrody, wyzwalając dopaminę, czyli tzw. hormon szczęścia. To sprawia, że organizm zaczyna kojarzyć palenie z przyjemnością i ulgą, a zerwanie z tym mechanizmem wymaga czasu i zmiany nawyków. Trzeba nauczyć się zajmować i mózg, i ręce czymś innym oraz radzić sobie w sytuacjach, które uruchamiają odruch sięgania po nikotynę. O sposobach wychodzenia z nikotynizmu opowiada dr n. med. Magdalena Cedzyńska z Narodowego Instytutu Onkologii – PIB.

  • Afazja – odbiera język, zostawia rozum

  • Lato z komarami, swędzące lato

Serwisy ogólnodostępne PAP