Choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne: fakty, które warto znać

Zespoły otępienne, z których najbardziej znany to choroba Alzheimera, to coraz powszechniejszy problem obecnych czasów. Warto znać podstawowe fakty na temat tych zaburzeń oraz sytuacji osób bliskich chorego. Oni także cierpią.

AdobeStock
AdobeStock

Zgodnie z wyliczeniami WHO na całym świecie na demencję choruje ok. 50 mln ludzi (prawie 5 proc. populacji osób starszych), a każdego roku pojawia się niemal 10 milionów nowych przypadków. Ostatnie analizy wskazują, że na całym świecie każdego roku choroba dotyka prawie 9,9 mln kolejnych osób. Prognozy są bardzo niepokojące – liczba osób chorych na demencję może wzrosnąć na świecie do 82 mln w 2030 r. 

W Polsce liczbę osób chorych szacuje się na około 400 tysięcy. Demencja jest piątą wiodącą przyczyną śmierci na świecie i główną przyczyną niesamodzielności starszych osób.

10 faktów o chorobie Alzheimera i innych zespołach otępiennych

  • Choroba Alzheimera to najczęściej występujący zespół otępienny (obok m.in. otępień z ciałami Levy’ego, otępień naczyniopochodnych, otępień czołowo-skroniowych oraz łagodnych zaburzeń poznawczych). Są też zespoły otępienne, które rozwijają się wskutek niedoborów, np. witaminy B12. W tym przypadku często udaje się je leczyć skutecznie.
  • Ryzyko zachorowania na demencję wzrasta wraz z wiekiem. Otępienie sporadycznie rozpoznaje się u osób młodych. Rzadziej może również występować u osób poniżej 60. roku życia. Ale
    Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

    Uwaga na depresję u seniorów!

    Rozpoznawanie depresji jest u osób starszych utrudnione. Czasem trudno ocenić, czy objawy wynikają z depresji czy zaburzeń otępiennych. Niezwykle niebezpieczne jest też dość powszechne przekonanie społeczne, że starość łączy się z przygnębieniem i smutkiem.

    zaburzenia otępienne po 65. roku życia obserwuje się u 6 proc. osób, a u osób powyżej 80. roku życia – u 20 proc.;
  • Zachorowalność na chorobę Alzheimera u osób w przedziale wiekowym 65–85 lat podwaja się co pięć lat. Po 85. roku życia odsetek zachorowań na chorobę Alzheimera zmniejsza się na korzyść otępienia naczyniopochodnego, które rozwija się m.in. wskutek nadciśnienia.
  • Zespoły otępienne najczęściej mają podstępny początek. Na przykład w chorobie Alzheimera występują wówczas łagodne przejawy, takie jak powtarzanie tych samych pytań, trudności w doborze odpowiednich słów, niewielkie trudności w orientacji przestrzennej, apatia. Objawy narastają stopniowo. W zaawansowanej postaci pacjent przestaje rozumieć otoczenie, nie
    AdobeStock

    Choroba Alzheimera czy zwykłe starzenie się – sprawdź różnice

    Efektem wydłużania się życia jest coraz częściej rozpoznawana choroba Alzheimera. Nie jest łatwo ją zdiagnozować. Sprawdź, jakie są jej typowe objawy i co je różni od objawów naturalnego starzenia się mózgu czy… depresji.

    rozpoznaje bliskich, zapomina oczywistych czynności (np. chodzenia po schodach), pacjenci często są albo pobudzeni albo apatyczni.
  • Każdy zespół otępienny to choroba postępująca i od pewnego momentu osoba z demencją nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować.
  • Wciąż nie da się wyleczyć zespołów otępiennych takich jak choroba Alzheimera, otępienie naczyniopochodne, otępienie z ciałami Levy’ego czy otępienie czołowo-skroniowe. Odpowiednie leki oraz interwencje psychologiczne i rehabilitacja mogą jednak spowolnić postęp choroby. Bardzo istotna w tym przypadku jest wczesna reakcja – im wcześniej rozpocznie się leczenie i rehabilitację, tym większe szanse na spowolnienie rozwoju choroby. Pomóc w postawieniu rozpoznania może neurolog, psycholog, psychiatra, geriatra.
  • Choć nie da się wyleczyć demencji, możliwe jest leczenie różnych objawów towarzyszących zespołom otępiennym, np. stanów pobudzenia czy zaburzeń snu.
  • Nie każdy zespół otępienny zaczyna się od zaburzeń pamięci; na przykład otępienie czołowo-skroniowe, które stanowi około 8-10 proc. przypadków otępień, rozpoczyna się od zaburzeń zachowania (pacjent stopniowo przestaje kontrolować swoje emocje i zachowanie) oraz zaburzeń mowy (trudności ze znalezieniem słowa, słowotok). 
  • Opiekunowie osób zmagających się z zespołem otępiennym są szczególnie narażeni na depresję, zaburzenia lękowe oraz pogorszenie się stanu zdrowia fizycznego. Związane jest to m.in. z przewlekłym stresem, jakiego doświadczają. Tego rodzaju stres upośledza zaś układ odpornościowy.
  • Specjaliści zalecają, by opiekunowie w trosce o swoje zdrowie nie zaniedbywali badań kontrolnych, uczestniczyli w miarę możliwości w grupach wsparcia opiekunów osób chorych i nie obawiali się konsultacji z psychologiem i psychiatrą.

Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl

Źródło: Wypowiedzi ekspertów podczas konferencji zorganizowanej przez Serwis Zdrowie i Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji na temat sytuacji pacjentów z zespołem otępiennym i ich opiekunów, która odbyła się 22 listopada 2019 roku. 
 

Autorka

Justyna Wojteczek

Justyna Wojteczek - Pracę dziennikarską rozpoczęła w Polskiej Agencji Prasowej w latach 90-tych. Związana z redakcją społeczną i zagraniczną. Zajmowała się szeroko rozumianą tematyką społeczną m.in. zdrowiem, a także polityką międzynarodową, również w Brukseli. Była też m.in. redaktor naczelną Medical Tribune, a później także redaktor prowadzącą Serwis Zdrowie. Obecnie pełni funkcję zastępczyni redaktora naczelnego PAP. Jest autorką książki o znanym hematologu prof. Wiesławie Jędrzejczaku.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ WIĘCEJ

  • Adobe Stock

    Czy zmiana czasu szkodzi?

    Pod koniec października 2025 r. nastąpi kolejna zmiana czasu – będziemy mogli spać o godzinę dłużej. Jednak cenę za to zapłacimy później, przechodząc znowu na sztuczny czas letni. Czy takie zmiany są szkodliwe dla zdrowia? Co na ten temat mówią badania?

  • Adobe

    Psychoneuroimmunologia, czyli jak stres i emocje kształtują nasze zdrowie

    Stres, samotność czy lęk uznaje się dziś za czynniki biologiczne o sile porównywalnej z infekcją czy urazem. Psychoneuroimmunologia – nowa gałąź nauki łącząca psychiatrię, neurologię i immunologię – dowodzi, że to, co dzieje się w umyśle, wnika głęboko w komórki, krew i geny.

  • Adobe Stock

    Zdrowie psychiczne lekarzy i pielęgniarek w kryzysie

    Kryzys psychiczny dotyka nie tylko pacjentów, ale także medyków i pielęgniarki w Europie. To m.in. lęki, depresja, myśli samobójcze. I choć sytuacja w poszczególnych krajach może się różnić, to uśredniona nie pozostawia wątpliwości. Możemy mówić nie tylko o kryzysie jednostek, ale całego systemu.

  • AdobeStock

    Córeczka tatusia – cienka granica między miłością a uwikłaniem

    Gdy dziewczynka dostaje od ojca bardzo dużo komunikatów nagradzających, wprost ją chwalących, ale jednocześnie oceniających, często nie ma szansy rozwinąć swojego własnego potencjału. Jedną z reperkusji w dorosłym może być przymus dopasowywania się do swojego partnera, czy do szefa w pracy, bo tak została nauczona – mówi psycholożka Anna Mackiewicz-Garbiec z Centrum Terapii Dialog.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Immunoterapia w raku jelita grubego?

    Immunoterapia jest metodą leczenia aktywującą układ odpornościowy pacjenta do walki z komórkami nowotworowymi. Niestety u większości chorych na raka jelita grubego nie działa. Ostatnie badania wykazały jednak, że przynosi ona spektakularne efekty w wyselekcjonowanej podgrupie chorych z tzw. niestabilnością mikrosatelitarną.

  • Czy zmiana czasu szkodzi?

  • Zdrowie psychiczne lekarzy i pielęgniarek w kryzysie

  • Zmieńmy podejście do chorób reumatycznych

    Materiał partnerski
  • Kiedy do psychiatry, a kiedy do psychologa

  • Adobe Stock

    Kobiety powinny odwiedzać ginekologa regularnie. Bez wyjątku

    Wiele Polek wciąż ma z problem z badaniami kontrolnymi u ginekologa. Szczególnie dla kobiet neuroatypowych, wrażliwych sensorycznie lub mających trudności emocjonalne tak intymna wizyta może być wyzwaniem. Co zrobić, by wszystkie kobiety regularnie i bez obaw przystępowały do badań? Ekspertki podpowiadają, a w Polskę wyruszył mobilny gabinet ginekologiczny.

  • Psychoneuroimmunologia, czyli jak stres i emocje kształtują nasze zdrowie

  • Córeczka tatusia – cienka granica między miłością a uwikłaniem

Serwisy ogólnodostępne PAP