Jak karmić dziecko do lat trzech?

Pierwsze trzy lata życia dzieci to krytyczny czas – od tego, co wtedy jedzą, zależy nie tylko ich aktualny stan zdrowia, ale i to, jak zdrowymi (chorymi) będą dorosłymi. Poznaj dekalog żywienia maluszków.

Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne
Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

- Okres 1000 pierwszych dni życia to szczególny czas, w którym poprzez sposób żywienia wywieramy ogromny wpływ na zdrowie dzieci, nie tylko teraz, ale i w przyszłości. Żywienie od poczęcia, w okresie niemowlęcym i w pierwszych latach życia jest tak ważne nie tylko ze względu na konieczność zapewnienia składników odżywczych niezbędnych do optymalnego rozwoju młodego organizmu, ale także zachodzące w tym okresie programowanie metaboliczne oraz kształtowanie nawyków żywieniowych dziecka – mówi dr hab. Halina Weker z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.

Ekspertka podkreśla, że pierwsze 1000 dni życia to krytyczny czas, w którym poprzez niewłaściwe żywienie można znacząco zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych i chorób dietozależnych w dorosłym życiu. Niestety, z badań wynika, że aż 94 proc. dzieci w wieku 13-36 miesięcy nie otrzymuje z pożywieniem wystarczającej ilości witaminy D, a 42 proc. ma niedobór wapnia w diecie. W diecie maluchów brakuje też niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych DHA (z grupy omega-3). Jest w niej za to zbyt dużo cukru i soli.  

Obok niedoborów lub też nadmiernej podaży niektórych składników odżywczych, do najważniejszych czynników związanych z dietą, które wpływają na stan zdrowia dziecka w dłuższej perspektywie czasowej (niosących odległe skutki zdrowotne) należy również spożywanie żywności zawierającej substancje szkodliwe, czyli np. metale ciężkie, azotany czy pestycydy. 

Eksperci podkreślają, że kluczową sprawą w przypadku żywienia dzieci w tym wieku jest kształtowanie preferencji smakowych, które jeśli są niewłaściwe, mogą później wywoływać i utrwalać niezdrowe nawyki żywieniowe, prowadzące do licznych chorób. 

Dekalog żywienia małych dzieci

Fot. PAP

Wapń w diecie dzieci jest ich polisą na zdrowie w dorosłości

Co zatem można z czystym sumieniem dawać maluchom? Eksperci podpowiadają, że najlepszy wyborem jest żywność naturalna, świeża i jak najmniej przetworzona, bez dodatku cukru. W codziennym jadłospisie należy uwzględniać 10 zasad żywienia dzieci w wieku od 1. do 3. roku życia: 

  1. Dziecko ma codziennie jeść warzywa i owoce. 
  2. Dziecko ma codziennie jeść produkty białkowe, takie jak: mleko (lub mleko modyfikowane), maślankę, kefir lub jogurt (dla dzieci powyżej 24. miesiąca życia ze zmniejszoną zawartością tłuszczu). 
  3. Dziecko ma codziennie jeść pieczywo i przetwory zbożowe pochodzące z pełnego przemiału zbóż. 
  4. Chude mięso czerwone, w tym wędliny, powinny być spożywane nie częściej niż 2-3 razy w tygodniu, a jaja kurze w dni, kiedy nie dajemy dziecku mięsa. 
  5. Mięso drobiowe dziecko ma jeść 2-3 razy w tygodniu – zawsze bez skóry. 
  6. Wskazane jest podawanie dziecku ryb raz lub dwa razy w tygodniu. Najlepiej po sprawdzeniu, czy pochodzą z rejonów bezpiecznych (informację, jak kupić zdrową rybę, znajdziesz m.in. na stronie internetowej Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej). 
  7. Posiłki dla dzieci trzeba przygotowywać z udziałem tłuszczów roślinnych (najlepiej oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego), z ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego. 
  8. Unikaj dodawania cukru oraz soli do potraw i produktów spożywczych, które spożywa maluch.
  9. Optymalnym napojem dla dziecka jest czysta woda. 
  10. Dziecko powinno codziennie być aktywne fizycznie – ćwicząc poprzez zabawę, najlepiej na świeżym powietrzu (przez co najmniej kilkadziesiąt minut). 

Poradnik żywieniowy dla żłobków  

Wkrótce, do wszystkich żłobków w Polsce (zarówno publicznych, jak i prywatnych) dostarczony zostanie bezpłatnie, praktyczny poradnik na temat zdrowego żywienia dzieci w żłobkach (do 3. roku życia). Stanie się tak dzięki wspólnej inicjatywie Stowarzyszenia „Zdrowe Pokolenia” oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej. 

Ilu jest maluszków w żłobkach

Liczbę wszystkich żłobków w kraju szacuje się obecnie na ponad 3,1 tys. W 2017 r. z opieki żłobkowej korzystało w Polsce ponad 150 tys. dzieci. Oznacza to, że do tego typu placówek uczęszcza około 11 proc. maluchów w wieku żłobkowym. To znacznie mniejszy odsetek niż w krajach zachodnich. 

Fot. PAP

Odra i krztusiec wracają! Szczepcie dzieci

Ponad 2,5 tysiąca osób odmówiło zaszczepienia swoich dzieci w 2017 r. w Warszawie - wynika z danych Sanepidu. Liczba nieszczepionych maluchów rośnie, dlatego stołeczny ratusz uruchamia dziś kampanię społeczną namawiającą do szczepień, by nie szerzyły się choroby zakaźne takie jak np.: odra czy krztusiec.

Autorami poradnika pt. „Żywienie dzieci w żłobkach. Praktyczne wprowadzenie do aktualnych norm i zaleceń”, adresowanego przede wszystkim do osób odpowiedzialnych za organizację żywienia dzieci (intendentów, kucharek, dyrektorów), są uznani eksperci w dziedzinie żywienia niemowląt i małych dzieci – z Instytutu Matki i Dziecka, Instytutu Żywności i Żywienia oraz Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”.

Poradnik ten zawiera nie tylko skrótowe omówienie zasad zdrowego żywienia niemowląt i małych dzieci, ale także przykładowe jadłospisy oraz przepisy dotyczące przyrządzania konkretnych potraw. Został opracowany m.in. w odpowiedzi na płynące z wielu żłobków w kraju prośby o fachową pomoc w interpretacji i wdrożeniu do żłobkowej diety aktualnych norm i zaleceń żywieniowych. Nie jest to wcale proste, bo w większości żłobków w Polsce nie ma zatrudnionych wykwalifikowanych specjalistów ds. żywienia.  

Opracowanie to w wersji elektronicznej jest już dostępne dla wszystkich zainteresowanych na stronie internetowej Stowarzyszenia „Zdrowe Pokolenia”. Wkrótce będzie można je znaleźć i pobrać również na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS).  

Błędy żywieniowe w diecie maluchów i ich skutki 

Z przytoczonych w poradniku wyników badań, przeprowadzonych w wybranych polskich żłobkach wynika, że w żywieniu uczęszczających do nich dzieci występowały dotąd liczne nieprawidłowości, w tym m.in.: zbyt wysoka kaloryczność potraw, zbyt duża podaż białka, wysoka zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, niska zawartość niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, niedobory witaminy D, jodu, witaminy E i żelaza. 

Zdrowe żywienie w żłobku z mocy prawa

Zgodnie z art. 22 znowelizowanej ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, obowiązującej od 1 stycznia 2018 r., na organizatorach żywienia zbiorowego w żłobkach spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie małym dzieciom pełnowartościowych posiłków, zgodnie z aktualnymi normami żywienia Instytutu Żywności i Żywienia.  

„Wyniki badań potwierdzają, że konieczna jest edukacja dotycząca zasad komponowania zbilansowanej diety dziecka, zarówno wśród rodziców, jak i personelu odpowiedzialnego za żywienie dzieci w żłobkach” – podkreślają autorzy poradnika. 

Wiktor Szczepaniak (zdrowie.pap.pl)

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Adobe Stock

    Dziecko ze spektrum autyzmu ma inaczej, rodzice jego też

    Dziecko rozwijające się w spektrum autyzmu to wyzwanie dla rodzica. Życie z nim ma wiele odcieni. Zdarzają się wzloty i upadki, jak w życiu każdego, tylko trochę inaczej. Czym jest spektrum autyzmu w czterech ścianach, 24 godziny na dobę?  - Przyciągał uwagę jak magnes metal, pochłaniał mój czas – opisuje jedna z mam już prawie dorosłego syna z zespołem Aspergera.

  • Adobe Stock

    Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

    O higienę jamy ustnej dziecka należy dbać jeszcze przed wyrznięciem się pierwszego zęba, a ze szczoteczką do zębów i pastą zaznajamiać, zanim wyrośnie ono z pieluch. Samodzielność w myciu zębów owszem, ale pod czujnym okiem dorosłego i to dość długo.

  • Adobe Stock

    Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

    Rzadko się nad tym zastanawiamy, ale posiłek to nie tylko smak, ale cała gama doznań sensorycznych wynikających z kolorów, zapachów, konsystencji, kompozycji na talerzu. Dzieci z nadwrażliwością zmysłów mogą czuć się przytłoczone tą kakofonią i w rezultacie jeść bardzo mało i bez urozmaicenia.

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Droga mleka kobiecego od dawczyń

    Nie zawsze kobieta po urodzeniu dziecka może zapewnić dziecku swój pokarm. Dlatego stworzono Regionalny Bank Mleka Kobiecego. To bezpieczny sposób na pozyskanie tak kluczowego dla rozwoju noworodka składnika, zapewnia dr hab. n. med. i n. o zdr. Aleksandra Wesołowska, kierująca Uniwersytecką Pracownią Badań nad Mlekiem Kobiecym i Laktacją przy Regionalnym Banku Mleka Kobiecego w warszawskim Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny.

  • Limit na żywienie

  • Medycyna uczy się na swoich błędach

  • Późniejsze przejście menopauzy wiąże się ze zdrowszymi naczyniami krwionośnymi

  • Żelazo – toksyczne, ale niezbędne

  • Adobe

    Nie zapomnij o zielonym do zupy

    Troska o zdrowie i zbilansowaną dietę to przede wszystkim codzienne drobne wybory i nawyki – na przykład decyzja, by dorzucić garść zielonych listków do zupy lub innej potrawy. Niepozorna zielenina kryje w sobie bogactwo witamin, minerałów i innych cennych składników.

  • Nauka kontra łysienie – mecz wciąż trwa

  • Jaki sport i jak długo uprawiać w trosce o psyche