POChP - choroba nie tylko palaczy

Przewlekła obturacyjna choroba płuc zabija w niezwykle okrutny sposób. Chory po prostu się dusi. Znaczną cześć przypadków da się powiązać z zanieczyszczeniami powietrza.

Fot. J.Kaminski/PAP
Fot. J.Kaminski/PAP

POChP, czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc rozpoznaje się u blisko 10 proc. osób powyżej 40 roku życia. W Polsce mogą chorować na nią nawet dwa miliony osób.

Nie ma wątpliwości co do tego, że główną jej przyczyną jest palenie papierosów. Jednak nie wszyscy zdają sobie jeszcze sprawę z faktu, że zaraz po nim na liście czynników ryzyka plasuje się zanieczyszczone powietrze.

Nie ma dobrego zdrowia bez ekologii

- Zanieczyszczenie powietrza zawsze było na drugim miejscu. Ale ponieważ była bardzo duża różnica pomiędzy paleniem papierosów, a innymi czynnikami, to odgrywały one marginalną rolę i nie znajdowały się w sferze naszych zainteresowań – komentuje dr hab. Tadeusz Zielonka, pulmonolog ze Szpitala Czerniakowskiego w Warszawie.

Sytuacja jednak się zmienia, bo te dysproporcje się zmniejszają - głównie z uwagi na spadek liczby palaczy w naszym kraju. Obecnie pali o połowę mniej mężczyzn niż jeszcze 20 lat temu.

Przyczyny POChP

  • Palenie tytoniu
  • Zanieczyszczenie powietrza
  • Infekcje układu oddechowego we wczesnym dzieciństwie
  • Nawracające infekcje oskrzelowo-płucne
  • Bierne palenie
  • Nadreaktywność oskrzeli/astma
  • Uwarunkowania genetyczne

Biorąc pod uwagę POChP, najbardziej istotnymi zanieczyszczeniami powietrza są cząstki stałe, tzw. PM 2,5 i PM 10 (pyły do 2,5 mikrometra i 10 mikrometrów średnicy). Dostają się one do pęcherzyków płucnych i krwioobiegu. Mają wpływ na działanie praktycznie całego naszego organizmu, np. powodując stany zapalne. Jednak równie ważne działanie na ludzkie zdrowie ma wchodzący w skład smogu benzopiren.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Papierosy mieszają nam w głowie

Nikotyna zmienia funkcjonowanie mózgu, a efekt ten utrzymuje się długo po jej odstawieniu. Być może dlatego tak trudno zerwać z tym nałogiem na zawsze.

Jest to substancja silnie rakotwórcza występująca także w dymie tytoniowym.

- Były robione wyliczenia przy okazji alarmów smogowych, że oddychając zanieczyszczonym powietrzem „wypalamy” od siedmiu do kilkunastu papierosów dziennie. Nawet po rzuceniu nałogu, w okresie alarmów smogowych możemy więc wdychać liczne substancje szkodliwe. Pod tym względem jesteśmy w Europie liderami, nie ma drugiego kraju, który miałby większe tego typu zanieczyszczenia – mówi dr hab. Tadeusz Zielonka.

POChP – po czym poznać?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc objawia się przede wszystkim dusznością, świszczącym oddechem, nadmiarem wydzielanego śluzu oraz kaszlem. Postępująca duszność może ograniczać zdolność chorego do wykonywania codziennych czynności - w ciężkich przypadkach pacjenci nie mogą wychodzić z domu.

Choroba prowadzi do częstszego występowania nadciśnienia, zawałów, udarów i zakrzepicy. Chorzy dwukrotnie częściej zapadają na cukrzycę typu 2 i nowotwory złośliwe. Zagraża im też osteoporoza i depresja.

Osoby z POChP umierają średnio 10-15 lat wcześniej niż ich rówieśnicy. POChP jest nieuleczalna, ale można złagodzić jej objawy, poprawić jakość życia oraz zmniejszyć ryzyko zgonu chorego.

Ocenia się, że w Polsce, z powodu POChP powiązanej z zanieczyszczeniami powietrza umiera co roku 8 tys. osób, w całej Unii Europejskiej 80 tysięcy, a na świecie 1,2 miliona.

Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

Siedem grzechów prowadzących do zawału i udaru

Eksperci ostrzegają, że w najbliższych latach przybędzie ludzi cierpiących na choroby układu krążenia. Poznaj siedem czynników im sprzyjających, a zatem zyskaj wiedzę, jak chronić się przed zawałem i udarem.

- POChP jest trzecią po zawale i udarze, przyczyną śmierci w Europie. Ale zarówno udary, jak i zawały mogą być powiązane z zanieczyszczeniami. W okresach, kiedy pyłów jest dużo notuje się więcej zgonów. Łatwo wykazać związek, bo jest on godzinowy, między nagłym zawałem i udarem w dzień czy w nocy – mówi dr hab. Tadeusz Zielonka.

Mechanizmów wiążących zanieczyszczenia powietrza z POChP jest zresztą więcej. Na przykład zanieczyszczenia mogą być przyczyną częstych infekcji dróg oddechowych, a one z kolei zwiększają ryzyko zachorowania na POChP.

Dlatego warto walczyć o obniżenie poziomu zanieczyszczeń w powietrzu. Zwłaszcza, że badania przeprowadzone na Górnym Śląsku wykazały, iż zmniejszenie średniego stężenia drobnych pyłów o 1 mikrogram w skali roku wydłuża życie o miesiąc.

- 12 mikrogramów to rok życia dłużej. To, że Polacy żyją o kilka lat krócej od obywateli Europy Zachodniej może wynikać z ilości zanieczyszczeń, z jakimi mamy do czynienia – podsumowuje dr hab. Tadeusz Zielonka.

Anna Piotrowska (www.zdrowie.pap.pl)


 


ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • anasttrofimova20/Adobe

    Cukier szkodzi, a nie krzepi

    Zrozumienie, że cukier szkodzi, przychodzi ludziom z oporami. Może dlatego, że nadmiar słodkości kojarzony jest przede wszystkim z otyłością i próchnicą, a rzadziej się mówi o poważnych schorzeniach, którym sprzyja: stłuszczeniu wątroby, chorobach trzustki, trwałych zmianach w metabolizmie, a nawet demencji.

  • Nie zapomnij o zielonym do zupy

  • Limit na żywienie

  • Medycyna uczy się na swoich błędach

  • Nauka kontra łysienie – mecz wciąż trwa

  • Adobe Stock

    Leki ratujące życie – zmiany w definicji pierwszej pomocy

    Osoby chorujące przewlekle, gdy zagrożone jest ich życie – np. w wyniku wstrząsu anafilaktycznego, ciężkiej hipoglikemii czy napadu padaczki – wymagają natychmiastowej interwencji. Prawo obliguje świadków do niezwłocznego wezwania pomocy medycznej, nie mówi jednak nic o podaniu leków ratujących życie wydawanych z przepisu lekarza, np. adrenaliny czy glukagonu. Wkrótce ma się to zmienić.

  • Droga mleka kobiecego od dawczyń

  • Nadciśnienie i sport - to nie musi się wykluczać