POChP - choroba nie tylko palaczy

Przewlekła obturacyjna choroba płuc zabija w niezwykle okrutny sposób. Chory po prostu się dusi. Znaczną cześć przypadków da się powiązać z zanieczyszczeniami powietrza.

Fot. J.Kaminski/PAP
Fot. J.Kaminski/PAP

POChP, czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc rozpoznaje się u blisko 10 proc. osób powyżej 40 roku życia. W Polsce mogą chorować na nią nawet dwa miliony osób.

Nie ma wątpliwości co do tego, że główną jej przyczyną jest palenie papierosów. Jednak nie wszyscy zdają sobie jeszcze sprawę z faktu, że zaraz po nim na liście czynników ryzyka plasuje się zanieczyszczone powietrze.

Nie ma dobrego zdrowia bez ekologii

- Zanieczyszczenie powietrza zawsze było na drugim miejscu. Ale ponieważ była bardzo duża różnica pomiędzy paleniem papierosów, a innymi czynnikami, to odgrywały one marginalną rolę i nie znajdowały się w sferze naszych zainteresowań – komentuje dr hab. Tadeusz Zielonka, pulmonolog ze Szpitala Czerniakowskiego w Warszawie.

Sytuacja jednak się zmienia, bo te dysproporcje się zmniejszają - głównie z uwagi na spadek liczby palaczy w naszym kraju. Obecnie pali o połowę mniej mężczyzn niż jeszcze 20 lat temu.

Przyczyny POChP

  • Palenie tytoniu
  • Zanieczyszczenie powietrza
  • Infekcje układu oddechowego we wczesnym dzieciństwie
  • Nawracające infekcje oskrzelowo-płucne
  • Bierne palenie
  • Nadreaktywność oskrzeli/astma
  • Uwarunkowania genetyczne

Biorąc pod uwagę POChP, najbardziej istotnymi zanieczyszczeniami powietrza są cząstki stałe, tzw. PM 2,5 i PM 10 (pyły do 2,5 mikrometra i 10 mikrometrów średnicy). Dostają się one do pęcherzyków płucnych i krwioobiegu. Mają wpływ na działanie praktycznie całego naszego organizmu, np. powodując stany zapalne. Jednak równie ważne działanie na ludzkie zdrowie ma wchodzący w skład smogu benzopiren.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Papierosy mieszają nam w głowie

Nikotyna zmienia funkcjonowanie mózgu, a efekt ten utrzymuje się długo po jej odstawieniu. Być może dlatego tak trudno zerwać z tym nałogiem na zawsze.

Jest to substancja silnie rakotwórcza występująca także w dymie tytoniowym.

- Były robione wyliczenia przy okazji alarmów smogowych, że oddychając zanieczyszczonym powietrzem „wypalamy” od siedmiu do kilkunastu papierosów dziennie. Nawet po rzuceniu nałogu, w okresie alarmów smogowych możemy więc wdychać liczne substancje szkodliwe. Pod tym względem jesteśmy w Europie liderami, nie ma drugiego kraju, który miałby większe tego typu zanieczyszczenia – mówi dr hab. Tadeusz Zielonka.

POChP – po czym poznać?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc objawia się przede wszystkim dusznością, świszczącym oddechem, nadmiarem wydzielanego śluzu oraz kaszlem. Postępująca duszność może ograniczać zdolność chorego do wykonywania codziennych czynności - w ciężkich przypadkach pacjenci nie mogą wychodzić z domu.

Choroba prowadzi do częstszego występowania nadciśnienia, zawałów, udarów i zakrzepicy. Chorzy dwukrotnie częściej zapadają na cukrzycę typu 2 i nowotwory złośliwe. Zagraża im też osteoporoza i depresja.

Osoby z POChP umierają średnio 10-15 lat wcześniej niż ich rówieśnicy. POChP jest nieuleczalna, ale można złagodzić jej objawy, poprawić jakość życia oraz zmniejszyć ryzyko zgonu chorego.

Ocenia się, że w Polsce, z powodu POChP powiązanej z zanieczyszczeniami powietrza umiera co roku 8 tys. osób, w całej Unii Europejskiej 80 tysięcy, a na świecie 1,2 miliona.

Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

Siedem grzechów prowadzących do zawału i udaru

Eksperci ostrzegają, że w najbliższych latach przybędzie ludzi cierpiących na choroby układu krążenia. Poznaj siedem czynników im sprzyjających, a zatem zyskaj wiedzę, jak chronić się przed zawałem i udarem.

- POChP jest trzecią po zawale i udarze, przyczyną śmierci w Europie. Ale zarówno udary, jak i zawały mogą być powiązane z zanieczyszczeniami. W okresach, kiedy pyłów jest dużo notuje się więcej zgonów. Łatwo wykazać związek, bo jest on godzinowy, między nagłym zawałem i udarem w dzień czy w nocy – mówi dr hab. Tadeusz Zielonka.

Mechanizmów wiążących zanieczyszczenia powietrza z POChP jest zresztą więcej. Na przykład zanieczyszczenia mogą być przyczyną częstych infekcji dróg oddechowych, a one z kolei zwiększają ryzyko zachorowania na POChP.

Dlatego warto walczyć o obniżenie poziomu zanieczyszczeń w powietrzu. Zwłaszcza, że badania przeprowadzone na Górnym Śląsku wykazały, iż zmniejszenie średniego stężenia drobnych pyłów o 1 mikrogram w skali roku wydłuża życie o miesiąc.

- 12 mikrogramów to rok życia dłużej. To, że Polacy żyją o kilka lat krócej od obywateli Europy Zachodniej może wynikać z ilości zanieczyszczeń, z jakimi mamy do czynienia – podsumowuje dr hab. Tadeusz Zielonka.

Anna Piotrowska (www.zdrowie.pap.pl)


 


ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Cytologia i test HPV – wymaz do zdrowia

    Prawie co 50 kobieta wykonująca cytologię wymaga dalszej diagnostyki, bo otrzymany wynik jest nieprawidłowy. Wciąż jednak za mało kobiet się na to decyduje, choć badanie dla większości dorosłych Polek jest bezpłatne w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy, podobnie jak jeszcze bardziej nowoczesna diagnostyka – test molekularny HPV.

  • Jak wesprzeć dziecko w pierwszych dniach szkoły

  • Stylizacja paznokci od 1 września bez szkodliwego utwardzacza

  • Zmiany klimatu wymagają przemyślanych decyzji

  • Jeżyny – samo zdrowie

  • Adobe Stock

    Te techniki zmniejszają poziom stresu u chorych na raka

    Wielu pacjentów, którzy przeżyli raka, zmaga się z wysokim poziomem stresu i objawów psychospołecznych. Dwie interwencje umysłowo-fizyczne stosowane w leczeniu tych problemów to leczenie oparte na uważności oraz tai chi/qigong. W Journal of Clinical Oncology opublikowano wyniki badania obejmującego blisko 600 chorych, którzy zakończyli leczenie onkologiczne, porównującego obie te metody.

  • Bóle łokci i nadgarstków to choroby cywilizacyjne

  • Świerzb - niemiła pamiątka z wakacji

Serwisy ogólnodostępne PAP