Sekret dobrej laktacji i pielęgnacja noworodka
Narodziny dziecka to ogromne przeżycie, ale nie koniec wyzwań. Mimo że dostęp do informacji oraz odpowiednich produktów jest bez porównania lepszy niż dawniej, to pierwsza kąpiel, zmiana pieluchy czy choroba noworodka mogą wystawić nas na próbę. Rad w tym temacie udziela Jolanta Paszczuk, pielęgniarka Oddziału Neonatologii w warszawskim Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny.
Jakie są obecnie zalecenia dotyczące pielęgnacji noworodka? Kiedy na przykład po raz pierwszy wykąpać dziecko?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pierwsza kąpiel powinna odbyć się po upływie 24 godzin od narodzin. Zaleca się również, aby wykąpać noworodka w pierwszym dniu po powrocie do domu. Długość kąpieli zależy oczywiście od tolerancji noworodka. Pamiętajmy, że temperatura wody powinna być zbliżona do ciepłoty ciała, czyli ok. 37 st. Celsjusza, a powietrza w pomieszczeniu – 21–22 st. Celsjusza. W czasie kąpieli unikajmy gwałtownego pocierania skóry i myjmy dziecko, delikatnie zanurzając je w wodzie.
Czy powinniśmy używać przy tym jakichś specjalnych środków myjących?
Takie środki powinny być dostosowane do noworodków – nie mieć zapachu ani nie zmieniać pH skóry. Na rynku jest bardzo dużo dostępnych preparatów od pierwszego dnia życia. Obecnie rutynową kąpiel wykonujemy dwa, trzy razy w tygodniu. Po zakończeniu kąpieli noworodka osuszamy i ubieramy. Nadal zaleca się, aby ubranka były bawełniane.
Jak pielęgnować kikut pępowiny?
To najbardziej podatna na zakażenia część ciała noworodka. W tej chwili zaleca się raz lub dwa razy na dobę oczyścić kikut zwilżonym w wodzie czystym gazikiem i delikatnie dotykowo osuszyć gazikiem suchym. Należy zapewnić dostęp powietrza do gojącego się pępka. Zapinać pieluszkę poniżej jego poziomu. Nie obawiajmy się przypadkowego zamoczenia kikuta w trakcie kąpieli. Jeśli tak się stanie, po prostu osuszmy go suchym gazikiem. Nie zaleca się natomiast stosowania preparatów odkażających z oktenidyną. Stosuje się je tylko w przypadku pogorszenia warunków higienicznych. Kikut zasycha normalnie w drugiej, trzeciej dobie życia. Samoistnie odpada w siódmej do dziewiątej. Jeśli jednak nie odpadnie do 14 doby, to trzeba skontaktować się z położną środowiskową lub lekarzem POZ.
A jaki jest sekret dobrej laktacji?
To bezpośredni kontakt z maluszkiem już po porodzie i zapewnienie nieograniczonego dostępu do piersi. Ogromne znaczenie dla dalszej produkcji pokarmu ma bliskość, ssanie piersi. Chęć karmienia piersią to wyzwanie dla mam. To proces, który wymaga czasu.
Jak często kobiety powinny karmić?
W pierwszych dniach po porodzie zaleca się przystawianie do piersi tak często, jak to możliwe – pod warunkiem, że nie ma przeciwwskazań medycznych. W czasie pobytu w szpitalu każda pacjentka może liczyć na szeroką pomoc w pielęgnacji noworodka, jak i laktacji. Położna uczy, jak prawidłowo założyć i zmienić pieluszkę, przystawić maluszka do piersi, jakie są pozycje karmienia. W razie większych problemów kobieta może poprosić o pomoc doradcę laktacyjnego. W szpitalu pacjentka może też liczyć na wsparcie psychologa – poród i pojawienie się maleństwa to najpiękniejszy, ale też najtrudniejszy moment w życiu kobiety. Często może pojawić się lęk i niespodziewane emocje.
Młodzi rodzice często są przewrażliwieni na punkcie noworodka: w domu nie odchodzą od jego łóżeczka, wyłapują każdy niepokojący odgłos. Kiedy bezwzględnie powinni zgłosić się z noworodkiem do lekarza lub położnej?
Gdy dziecko ma temperaturę przekraczającą 38 st. Celsjusza lub wymiotuje. Albo gdy ma wzdęty, deskowaty brzuszek. Jest nadmiernie pobudzone lub letargiczne. Ma biegunkę dłużej niż 24 godziny. Odmawia ssania pokarmu dłużej niż 4–6 godzin. Ma silnie zażółconą skórę lub białka oczu. Występuje krew w stolcu lub wymiotowanej treści. Ma drgawki. Jest odwodnione, na co wskazywać mogą suche usta, ciemny żółty mocz, mikcje raz na 6–8 godzin.
