Czy medycyna odmłodzi człowieka?

Niektórzy wierzą, że za pieniądze będą mogli kupić sobie młodość. To fakt, że naukowcy usilnie pracują nad realizacją marzeń o trwającej dziesięciolecia sprawności i atrakcyjnym wyglądzie. Do tego jednak może wieść długa droga. Niemniej jednak już teraz każdy może dbać o to, aby kolejne lata okazały dla niego jak najbardziej łaskawe.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Młody jak milioner? Niedawno prasa szeroko opisała historię 45-letniego multimilionera, Bryana Johnsona, który postanowił rzucić wyzwanie czasowi. „Staram się maksymalnie spowolnić proces mojego biologicznego starzenia się. Mój cel: mija jeden chronologiczny rok, a mój biologiczny wiek pozostaje taki sam” - pisał na stronie swojego projektu Blueprint, trwającego już prawie dwa lata. „Nie ma na to magicznej pigułki” - dodał.

Bogacz zatrudnił 30 lekarzy i innych ekspertów od zdrowia, aby mu umożliwili maksymalne wydłużenie młodości. Jego życie nie jest jednak łatwe - m.in. przestrzega ekstremalnie ścisłego reżimu odnośnie żywienia, ćwiczeń i snu (https://www.youtube.com/watch?v=aXdEPiFlqH8). 

Na przykład każdego dnia konsumuje dokładnie 1977 kalorii, a żywność je tylko wegańską i najlepszej jakości. Codziennie przyjmuje ponad 100 tabletek z suplementami. Zasypia zawsze o tej samej porze, śpi sam, na materacu kontrolującym temperaturę, a zanim pójdzie spać, nosi okulary blokujące niebieskie światło. Na skórę nakłada całą baterię różnorodnych kremów ochronnych i odżywczych. Organizm ekscentrycznego 45-latka badany jest wszelkimi dostępnymi medycynie metodami.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Terapia odmładzająca coraz bliżej?

Terapie, które odmładzają i i na dodatek przedłużają życie są na razie dostępne tylko… w wersji dla myszy. O tym, co gryzoniom może zaoferować nauka oraz jakie wnioski wypływają z tego dla ludzi, można przeczytać w piśmie Trends in Molecular Medicine.

Teraz, jak napisał w niedawnej wiadomości na Twitterze, w drugiej, rozpoczynającej się właśnie fazie chce cofnąć swój biologiczny wiek. W rozmowie z agencją Bloomberg mówił nawet o osiągnięciu ponownie biologicznego wieku 18 lat. 

Niestety, pracujący z nim specjaliści, choć wspominają o badanych na świecie, potencjalnie odmładzających metodach (w tym genetycznych), na razie są jednak raczej ostrożni. Jak podkreślają - dotąd uzyskali pewne rezultaty, których właściwie można się spodziewać - zabiegi poprawiły znacząco stan organizmu multimilionera. Sprawność fizyczna Johnsona odpowiada przeciętnemu 18-latkowi. Liczony zmianami w pracy genów biologiczny wiek, w ciągu pierwszych 7 miesięcy zmniejszył się o 5 lat. Ilość tkanki mięśniowej i tłuszczowej zaczęła mieścić się w idealnym przedziale, podobnie jak ponad 50 różnych wskaźników zdrowia. Z pewnością Johnson jest w świetnej formie, ale czy medycyna ma szanse przywracać młodość? I czy chcemy w celu zachowania młodości poddawać się takiemu reżimowi?

Ochotnicy z odmłodzoną skórą

Rzeczywiście, w ośrodkach położonych w różnych częściach globu naukowcy pracują nad metodami, które, przynajmniej do pewnego stopnia młodość mają wydłużać, a nawet przywracać. Na przykład specjaliści z Universidade Federal do Rio de Janeiro zdołali, z pomocą komórek macierzystych, w grupie ochotników w wieku średnio 56 lat, odmłodzić zniszczoną słońcem skórę. W opisanym na łamach „Plastic and Reconstructive Surgery” eksperymencie, od każdego z 20 uczestników projektu pobrali z brzucha niewielką ilość komórek tłuszczowych, które przetransformowali w komórki macierzyste. Następnie wszczepili je tym samym osobom, pod skórę twarzy, w okolicę ucha. Po pewnym czasie pojawiły się wyraźne, pozytywne zmiany. Jak podają naukowcy, w poddanej zabiegowi skórze doszło do częściowego lub rozległego cofnięcia się związanych z działaniem słońca uszkodzeń rozciągliwej sieci zbudowanej z elastyny.

Ta sieć to główna struktura, której promienie słońca przyspieszają starzenie. W warstwie położonej tuż pod powierzchnią skóry macierzyste komórki utworzyły nową, w pełni zorganizowaną sieć. Także w głębszych warstwach dysfunkcyjne, zdegenerowane złogi uszkodzonej słońcem elastyny zostały zastąpione nową strukturą zbudowaną ze zdrowych włókien. 

Podsumowując te wyniki, naukowcy stwierdzają, że wykorzystanie własnych komórek macierzystych pacjenta, otrzymywanych z tkanki tłuszczowej „może stanowić odpowiednią propozycję, jeśli chodzi o przeciwdziałanie starzeniu i regenerację uszkodzonej przez słońce skóry”. 

Sprawniejsza grasica i młodsze ciało

Badanych podejść do pokonania czasu jest więcej. Gregory M. Fahy z zespołem z jego firmy  Intervene Immune oraz kilku znanych, amerykańskich ośrodków naukowych zaobserwował natomiast cofnięcie się mierzonego zmianami w aktywności genów (zmianami epigenetycznymi) wieku grupy ochotników. Głównym celem dwuletniego projektu o nazwie TRIIM (Thymus Regeneration, Immunorestoration, and Insulin Mitigation) było odmłodzenie grasicy - na etapie rozwoju, a zatem w dzieciństwie, ważnego dla układu odpornościowego gruczołu, który z upływem lat silnie się degeneruje. Co ciekawe, w wieku dorosłym bez tego narządu można żyć.

W badaniu wzięło udział 10 osób w wieku od 51 do 65 lat. Przyjmowali oni hormon wzrostu w połączeniu z innym hormonem (dehydroepiandrosteronem) oraz lekiem przeciwcukrzycowym - metforminą. Dzięki tej, relatywnie prostej metodzie, oprócz tego, że stan grasicy uczestników projektu się poprawił, to po upływie roku, pod względem epigenetyki, byli oni o 1,5 roku młodsi, niż na początku badania, przy czym jednocześnie zmalały u nich wartości wskaźników mówiących o ryzyku różnorodnych schorzeń.

Fot. PAP/Jacek Turczyk

Młoda krew dobra dla starzejącego się mózgu

Odpowiednie przeciwciała mogą ochronić mózg przed szkodliwym białkiem - VCAM1, które z wiekiem pojawia się we krwi. Na razie jednak udowodniły to badania na zwierzętach, zatem odkrycie należy przyjąć z ostrożnym optymizmem.

„Projekt TRIM został zaprojektowany tak, aby sprawdzić możliwość regeneracji grasicy u zdrowych, starzejących się mężczyzn przy zminimalizowaniu skutków ubocznych i ewentualnego ryzyka. Nasze wyniki wskazują na możliwość osiągnięcia takiego celu. Nieoczekiwanie, wyraźnie pokazały też możliwość cofnięcia się wielu aspektów starzenia się i poprawy związanych z nim wskaźników. Te dwie obserwacje mogą mieć z sobą związek” - piszą w swojej pracy naukowcy.

Próba uczestników tego badania była naprawdę niewielka, i na razie należy traktować to doniesienie jako ewentualną jaskółkę zmiany.

Proste sposoby na całe życie

Do czego te badania doprowadzą - dzisiaj jeszcze nie wiadomo. Czy będziemy żyć średnio kilkadziesiąt lat dłużej i przez wiele dekad cieszyć się sprawnością oraz  atrakcyjnym wyglądem? Być może. Tymczasem, niezależnie od tego, co robią milionerzy oraz naukowcy szukający „eliksirów młodości”, warto każdego dnia dbać o ciało i umysł. Nie bez przyczyny przecież, na przykład w Europie średnia długość życia wzrosła z 62,8 lat w 1950 roku do 79,1 w roku 2019, a powszechnie mawia się, że dzisiejsza 50-tka to 60-tka sprzed dwóch dekad.

Specjaliści mają garść porad, które mogą pomóc w przeżyciu jak największej liczby lat w dobrej kondycji. Podstawy to sprzyjająca zdrowiu dieta, regularny ruch odpowiedni do kondycji, prawidłowa waga ciała, regularny sen, rezygnacja z nałogów. Specjaliści zwracają również uwagę na mniej oczywiste zachowania, które mogą okazać się pomocne w utrzymaniu jak najwyższej jakości życia. Dobrze jest na przykład odpowiednio regularnie odwiedzać toaletę. To pomoże zachować sprawny pęcherz moczowy. Dbając o tę sferę warto – w przypadku kobiet - pomyśleć też o tzw. ćwiczeniach Kegla wzmacniających mięsień łonowo-guziczny. Oczy lepiej chronić przed silnym słońcem np. okularami z odpowiednim filtrem czy chociaż czapką z daszkiem lub kapeluszem. Skóra odwdzięczy się dłuższą młodością, jeśli ją także będzie się osłaniało przed zbyt silnymi promieniami słońca – zatem kremy z filtrem warto stosować przez cały rok.

Zęby podziałają dłużej, jeśli będzie się je właściwie czyścić, regularnie badać i w porę leczyć. Aby wesprzeć zdrowie psychiczne i fizyczne, warto nauczyć się sposobów poskramiania stresu. Sprawności umysłu pomoże także regularna aktywność intelektualna i satysfakcjonujące życie społeczne. Do lekarza lepiej się zgłaszać nie tylko wtedy, gdy coś dolega, ale wykonywać odpowiednie do wieku badania profilaktyczne.

Fot. Jacek Turczyk/PAP

Młodość nie chroni przed konsekwencjami braku snu

Młodzi ludzie, którzy zarywają noce w weekendy i śpią potem do południa, w poniedziałki cierpią na klasyczny jet-lag. Zła higiena snu prowadzi u nastolatków do absencji w szkole.

Jednocześnie specjaliści przestrzegają przed zbyt entuzjastycznym podejściem do stosowania różnego typu „odmładzających” specyfików, suplementów czy zabiegów, które można znaleźć na rynku. Niekoniecznie wszystko musi szkodzić, ale wskazana jest ostrożność, a lekarze służą radą.

Nieprzypadkowo żywotne osoby w wieku zaawansowanym mawiają, że wiek to kwestia nie tyle metryki, ile mentalności.

Marek Matacz dla zdrowie.pap.pl

Źródła:

Witryna projektu Blueprint
https://blueprint.bryanjohnson.co/

Profil Bryana Johnsona w serwisie Twitter.com
https://twitter.com/bryan_johnson

Artykuł w serwisie Bloomberg
https://www.bloomberg.com/news/features/2023-01-25/anti-aging-techniques-taken-to-extreme-by-bryan-johnson

Doniesienie o odmłodzeniu skóry
https://www.eurekalert.org/news-releases/733978

Praca naukowa na temat odmłodzenia grasicy
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/acel.13028

Serwis Mayo Clinic o zdrowym starzeniu
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/in-depth/aging/art-20046070
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/basics/healthy-aging-over-50/hlv-20049407

Serwis Statista
https://www.statista.com/statistics/1258347/life-expectancy-at-birth-in-europe/

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock/Kzenon

    Nie warto oszukiwać, przygotowując się do kolonoskopii

    Wielu pacjentów twierdzi, że przygotowanie do kolonoskopii jest gorsze niż samo badanie. Niestety nie ma wyjścia – aby było skuteczne, konieczne jest dokładne oczyszczenie jelita. Nie warto oszukiwać i zmniejszać dawki płynu, który musimy wypić, bo skutki mogą być katastrofalne: odmowa wykonania badania przez lekarza, albo – co gorsze – przeoczenie groźnej zmiany.

  • Endoprotezy – od cementu po druk 3D i sensory

  • Dieta na depresję

  • Płynna cytologia w programie profilaktyki raka szyjki macicy

  • Jaskra – czynniki ryzyka i diagnoza

  • Adobe Stock/Paulina

    Rośnie liczba noworodków pozostawianych w szpitalach po urodzeniu

    Z roku na rok przybywa noworodków, które po urodzeniu są pozostawiane przez rodziców w szpitalu. Jest dopiero początek marca, a już mamy w naszej klinice pięcioro takich dzieci, tyle co przez cały rok 2024 – mówi prof. dr hab. n. med. Renata Bokiniec, kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Szpitala Klinicznego im. ks. Anny Mazowieckiej.

  • Lekarze rodzinni i testy HIV

  • Woreczki nikotynowe groźne dla jamy ustnej