Migrena - co to jest i jak sobie z nią radzić
To z pewnością nie jest zwykły ból głowy, a często trudne do zniesienia cierpienie - bywa, że trwające nawet kilka dni. Na szczęście nawet z diagnozą migreny można cieszyć się życiem w dobrej kondycji. Coraz więcej też wiadomo, co może sprowokować ataki i jak zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia. Sprawdź!
Jak pokazało niedawno duńskie badanie, migrena to jedna z najpowszechniejszych przyczyn kłopotów zdrowotnych w pracy.
- Problemy doświadczane przez osoby z tym zaburzeniem dotyczą przede wszystkim zdolności do zapamiętywania, podejmowania szybkich decyzji oraz ciężkiej pracy fizycznej. Migrena to jeden z wiodących powodów upośledzenia różnych funkcji u osób poniżej 50. roku życia. Bóle głowy mają często negatywne skutki dla produktywności i są przyczyną zwolnień lekarskich - mówi Kirsten Nabe-Nielsen z Uniwersytetu w Kopenhadze. - Nie możemy sobie pozwolić, aby nie traktować jej poważnie - dodaje.
Migrena, to więcej niż „zwyczajny” ból głowy (https://www.youtube.com/watch?v=E6lMGCoRBPA). Opisuje się ją jako silny, pulsujący lub rwący ból. Jednak to nie wystarczy, aby mówić o migrenach. Według International Headache Society musi wystąpić odpowiednia liczba ataków, a ból, jeśli nie jest leczony, musi trwać co najmniej cztery godziny. Bierze się też pod uwagę dodatkowe symptomy, takie jak nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło czy dźwięki. Ataki mogą inaczej wyglądać u różnych osób. Wątpliwości odnośnie rodzaju bólu rozwieje lekarz.
Warto przy tym wiedzieć, że czasami bóle są poprzedzone przez objawy „ostrzegawcze”, takie jak zaparcie, wzmożone wydalanie moczu, wahania nastroju, sztywność szyi, a nawet częste ziewanie. Około jedna trzecia osób cierpiących na migrenę doświadcza też tzw. aury - zwykle są to wizualne doświadczenia - np. złudzenia błysków światła, jasnych plam, różnych kształtów czy nawet utrata widzenia. Może też po jawić się drętwienie twarzy lub innych części ciała, mrowienie, zaburzenia mowy. Migrena może dotykać nawet 1 na 5 kobiet, 1 na 16 mężczyzn oraz 1 na 11 dzieci.
Co to jest migrena?
Jest to choroba neurologiczna. Charakteryzuje się nawrotowymi epizodami bólów głowy, którym towarzyszą nudności, wymioty i światłowstręt. Częstość jej występowania szacuje się na ok. 6 proc. w przypadku mężczyzn i 15 -18 proc. kobiet. Najwięcej nowych zachorowań pojawia się w okolicach 40. roku życia, co oznacza, że cierpią przede wszystkim ludzie aktywni zawodowo. Najbardziej dotkliwa jest migrena przewlekła, w jej przypadku napady migrenowego bólu głowy trwają powyżej 15 dni w miesiącu przez okres przynajmniej 3 miesięcy.
Migrena a ryzyko demencji
Cierpienie może być więc silne. Co więcej, może oznaczać zwiększone zagrożenie innymi problemami. Grupa z francuskiego Université de Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines, po analizie prawie 70 dostępnych prac naukowych wykryła korelację między migrenami u starszych kobiet i zwiększonym ryzykiem demencji. Zdaniem badaczy działać może kilka biologicznych mechanizmów, które taki związek powodują. „Migreny obejmują na przykład chroniczny ból, a on, jak już wykazano, znacząco wpływa na pogorszenie pamięci i ryzyko demencji. Kobiety zwykle częściej cierpią na ataki migreny, więc zagrożenie demencją u kobiet z migrenami może być większe, niż u mężczyzn z tą przypadłością - wyjaśnia autor odkrycia, dr Louis Jacob.
Wymaga ono jednak dalszych badań; na razie nie odkryto związku przyczynowo-skutkowego.
Masz migrenę? Szukaj pomocy.
O powadze problemu może świadczyć kanadyjskie badanie, według którego 1 na 12 dorosłych tego kraju cierpiących na migrenę przynajmniej raz w życiu próbowało popełnić samobójstwo.
- Nawet po wzięciu pod uwagę znanych czynników dodatkowych wpływających na ryzyko takiego kroku, osoby z migrenami taką próbą o 77 proc. bardziej zagrożone od osób wolnych od migren. Prawie 30 proc. Kanadyjczyków, którzy próbowali popełnić samobójstwo, to ludzie z migrenami - mówi prof. Esme Fuller-Thomson kierująca badaniem, które objęło ponad 20 tys. osób.
Potwierdziło ono ponadto wcześniejsze ustalenia dotyczące ryzyka prób samobójczych - najbardziej zagrożone nimi były osoby, które w dzieciństwie doświadczyły nadużyć, w tym przemocy fizycznej i seksualnej. Znaczenie miała też płeć, rasa, wykształcenie, dochody, poziom chronicznego bólu, historia uzależnień, zaburzenia lękowe i depresja. Jednak te czynniki miały łącznie niewiele większe znaczenie od traum z dzieciństwa.
Nie tylko geny się liczą
Badania wskazują, że predyspozycje do migren mają wyraźne podłoże genetyczne. Znane i odkrywane są jednak inne czynniki. Wpływ na pojawienie się migren mogą mieć wahania hormonalne, np. związane z menstruacją. Wiele osób cierpiących z powodu migreny unika lub nie pije w ogóle alkoholu, szczególnie czerwonego wina - twierdzą, że może ono wywołać atak bólu. Zaszkodzić może także kofeina. Trzeba też uważać na stres, zbyt silne bodźce świetlne czy dźwiękowe, a nawet zapachy. Do pojawienia się bólu mogą również przyczyniać się zaburzenia snu, zmiany pogody, niektóre leki, dodatki do żywności (np. aspartam czy glutaminian sodu) oraz w ogóle niskiej jakości, przetworzone, zbyt słone jedzenie. Należy też uważać, aby nie pomijać posiłków - głód też może sprzyjać migrenie.
Naukowcy z hiszpańskiego Vall d'Hebron University Hospital w analizie dostępnych badań odkryli natomiast, jakie czynniki predysponują do rozwoju migreny przewlekłej. Naukowcy zauważyli, że z przeradzaniem się migren w postać chroniczną można powiązać m.in. nadużywanie niektórych leków, czemu towarzyszył prawie aż 9-krotny wzrost ryzyka. Z kolei częste ataki migren występujące od 5 razy na miesiąc wiązały się z 3,1 raza większym ryzykiem rozwoju chronicznej postaci zaburzenia, a występujące co najmniej 10 razy na miesiąc - prawie 6 razy większym. Depresja podnosiła natomiast zagrożenie o 58 proc., allodynia (neurologiczna nadwrażliwość na bodźce) o 40 proc. Z kolei wysokie dochody... redukowały ryzyko o 35 proc.
Dobra wiadomość
Zespół z University of Toronto, który odkrył korelację miedzy migrenami i próbami samobójczymi zauważył też coś, co dodaje nadziei. Otóż, badacze zaobserwowali, że mimo wszystko, 63 proc. Kanadyjczyków cierpiących na migreny, pod względem psychicznym czuje doskonale i jak piszą eksperci, jest w stanie „rozkwitać”.
- To badanie przynosi bardzo pozytywne informacje osobom walczącym z migrenami, ich rodzinom oraz medykom - mówi prof. Fuller-Thomson. - Jego wyniki przyczyniły się do zmiany mojego sposobu myślenia. Od osób, które sobie dobrze radzą, możemy się nauczyć ważnych rzeczy - dodaje.
Naukowcy zauważyli też niektóre elementy życia, które pomagały w zachowaniu dobrej kondycji psychicznej. Na przykład osoby, które mogły się komuś zwierzyć ze swoich problemów, miały aż czterokrotnie większe szanse na dobre samopoczucie, niż pacjenci, którzy takiej możliwości nie mieli. Prawie 90 proc. większe prawdopodobieństwo życia w dobrym zdrowiu psychicznym miały też osoby, które wspierały się duchowością czy religią. Szkodziło natomiast słabe zdrowie fizyczne i historia przejścia depresji.
- Personel medyczny pomagający ludziom z migreną powinien wziąć pod uwagę zdrowie fizyczne pacjentów oraz ewentualność społecznej izolacji - podkreśla współautorka badania, Marta Sadkowski.
Migrena: jak leczyć?
Jeśli natomiast chodzi o leczenie, to nie ma obecnie terapii, która całkowicie leczyłaby człowieka z migren. Jednak medycyna nie jest bezradna. Po pierwsze, istnieją już leki, które zmniejszają zagrożenie atakami oraz redukują ból. Lekarz może zaproponować też rezygnację z niektórych leków, które mogą przyczyniać się do migren. Niektórym kobietom pomaga terapia hormonalna. Z obiecującymi wynikami testowane są też terapie specjalnym światłem o zielonym zabarwieniu. W leczeniu migreny, zwłaszcza przewlekłej, dobre efekty u sporej części pacjentów daje... wstrzykiwanie botoksu w określone miejsca.
W razie migreny należy zasięgnąć porady u neurologa, który wskaże optymalną terapię.
Nie bez znaczenia jest także rola samego pacjenta - pomocne są sposoby ograniczające napięcie, czyli odpowiednio dobrany ruch czy techniki relaksacyjne.
Chorym zaleca się także zapisywanie czynników wyzwalających ataki, aby mogli ich lepiej unikać. Istotny jest też regularny sen oraz właściwie zbilansowana dieta. Na przykład naukowcy z University of North Carolina (UNC), w Chapel Hill w badaniu z udziałem ponad setki pacjentów cierpiących na migreny zauważyli, że znacząco pomagało zwiększenie w diecie ilości rybich tłuszczów, a zmniejszenie ilości pochodzącego z niektórych roślin kwasu linolenowego. Czas z dokuczającym bólem spadł o 30-40 proc.
„Badanie to dostarczyło intrygujących informacji o tym, że zmiany w diecie mają potencjał poprawy stany osób cierpiących na wyczerpujące dolegliwości bólowe związane z migrenami, bez ubocznych skutków często towarzyszącym przyjmowaniu leków” - wyniki skomentował dr Luigi Ferrucci, doradca naukowy amerykańskiego National Institute of Aging. Z pewnością więc, oprócz lekarza, warto w przypadku migren zasięgnąć porady orientującego się w tym zagadnieniu dietetyka, a także na ile to możliwe, korzystać ze sposobów, które można zastosować samemu.
Marek Matacz dla zdrowie.pap.pl
Źródła (dostęp na dzień publikacji artykułu):
Poświęcona migrenie witryna National Institute of Neurological Disorders and Stroke
Poświęcone migrenom witryny Mayo Clinic
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/multimedia/vid-20535928
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/symptoms-causes/syc-20360201
Doniesienie na temat wpływu migren na pracę
Doniesienie o związkach migren z demencją
Doniesienie o związkach migren z próbami samobójczymi
Doniesienie na temat różnych czynników wpływających na ryzyko migren
