Dramaterapia – co to takiego i czy pomaga?

Mieszkający w Szkocji David przez 20 lat zmagał się z uzależnieniami, w tym od ciężkich narkotyków, myślał o odebraniu sobie życia. Dzisiaj się świetnie bawi, gdy pomaga innym wyjść z nałogów sposobem, który, jak twierdzi, uratował jego życie. To dramaterapia, której jednak nie należy mylić z inną techniką terapeutyczną – psychodramą. 

Fot. PAP/P. Werewka
Fot. PAP/P. Werewka

„Jestem bardzo szczęśliwy” – opowiadał David w rozmowie z dziennikarzami BBC. „Teraz to mnie odurza – wiedza, że mogę sprawiać, aby ludzie się śmiali, zamiast siedzieć na ulicy i słuchać, jak różnie o mnie mówią” – opowiadał (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36138667/).

David został częścią grupy Recovering Voices, która prowadzi sesje dramaterepii, pomagając ludziom z uzależnieniami. 

Jak działa dramaterapia?

To metoda, w której, jak sugeruje nazwa, wykorzystuje się zajęcia teatralne do uzyskania celów terapeutycznych w różnych problemach. Odgrywając role uczestnicy mają szansę wniknąć głębiej w swoje doświadczenia i szerzej na nie spojrzeć, wyrazić swoje emocje i znaleźć rozwiązania problemów, o których wcześniej nie pomyśleli. Wykwalifikowany terapeuta ocenia potrzeby klienta i dopiera najlepsze dla niego techniki – gry teatralne, improwizację, opowieści.

Fot. PAP/P. Werewka

Światło zamiast tabletki?

O tym, że światłem leczy się sezonowe zaburzenia nastroju zapewne większość ludzi już słyszała. Okazuje się jednak, że fotony mają dużo większą moc. Według nowych badań światło może wspierać leczenie także innych zaburzeń psychicznych, a także mózgu po urazach, czy skóry. Wiele ze świetlnych terapii prawdopodobnie będzie można przy tym stosować w domu.

Dramaterapia to jednak nie to samo, co psychodrama, choć niektóre techniki się z tej drugiej dziedziny wywodzą. Uczestnicy dramaterapii odgrywają zwykle fikcyjne role i posługują się metaforą, a w psychodramie odtwarzają raczej bezpośrednio własne przeżycia. Jak podaje North American Drama Therapy Association (NADTA) z dramaterapii korzystają m.in. właśnie osoby uzależnione, pochodzące z dysfunkcyjnych rodzin, z zaburzeniami rozwojowymi, ofiary przemocy, więźniowie, osoby bezdomne, starsze, z poważnymi chorobami.

Pomoc w demencji

Na przykład niedawno grupa z tajwańskiego Uniwersytetu Hung Kuang opisała badanie wpływu dramaterapii na objawy depresyjne u osób z demencją. Z grupy 42 osób, 23 wzięły udział w programie, a 19 stanowiło grupę kontrolną. Jak donoszą naukowcy, osoby z grupy objętej terapią doznały „znaczącej poprawy pod względem symptomów depresyjnych, zdolności utrzymania uwagi i ogólnej jakości życia.

„Na podstawie wyników tego badania możemy stwierdzić, że pacjenci cierpiący na demencję starczą, którzy uczestniczyli w programach terapii dramą trwających 8 i 12 tygodni, doświadczyli znaczącej poprawy pod względem objawów depresyjnych, zdolności koncentracji i jakości życia. Autorzy mają nadzieję, że wyniki tego badania staną się odniesieniem dla metodyki, tworzenia treści, ustalania częstotliwości i czasu prowadzania terapii dramą u pacjentów z demencją” – piszą naukowcy w swojej publikacji.

W ciężkich chorobach

Z kolei UMass Memorial Medical Center, na łamach pisma “Schizophrenia Research” donieśli przed dwoma laty o dobrych rezultatach dramaterapii w terapii osób z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi, choć to badanie trzeba traktować raczej jako ciekawostkę. W przeprowadzonym przez nich badaniu, wzięła bowiem udział mała grupa – 8 osób w wieku od 18 do 65 lat. 12-tygodnowy program został ukończony ostatecznie tylko przez 6 uczestników z zaburzeniami ze spektrum schizofrenii i schizofrenią. 

Uczestnicy akceptowali i dobrze tolerowali zajęcia. Poprawę zdrowia psychicznego badacze ocenili jako skromną i nieznaczną. Jednak program, jak się wydaje, przyniósł niemałe korzyści. M.in. pomógł jednak ochotnikom rozwijać wzajemne zaufanie oraz lepiej rozumieć swoje słabe i mocne strony. Uczestnicy chwalili jego nowatorski charakter i wyrażali ekscytację udziałem. „Cały ten proces pozwalał nam być naprawdę kreatywnymi.

To było coś innego, niż pozostałe terapie, gdzie zazwyczaj mówi się o sobie lub próbuje się rozmawiać o swoich problemach” – opowiadał jeden z uczestników. „Ważna była zabawa. Chodzi o to, że każdego dnia z niecierpliwością czekałem na te zajęcia” – mówił inny uczestnik.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Śpiewanie w grupie dobre na depresję

Wspólne śpiewanie w większej grupie nie tylko pozwala poznawać nowych ludzi, lecz także umożliwia leczenie depresji i zaburzeń lękowych.

Pacjenci podkreślali znaczenie możliwości wyrażania siebie, werbalizowania swoich myśli, odkrywania się przed innymi i transformowania własnych pomysłów w efekty kreatywnego procesu. Chorzy mówili też o wzroście pewności siebie, kultywowaniu więzi społecznych, okazji do autorefleksji i osobistego rozwoju.

Dla młodzieży?

Taka forma terapii, ze względu na ciekawą, angażującą formułę, może być atrakcyjna dla osób młodych. Jak działa w tym przypadku, sprawdził zespół specjalistów z Queen Mary University. Po przeszukaniu naukowych baz danych, naukowcy znaleźli 15 badań na temat skuteczności dramaterapii u osób w wieku 8-18 lat. Uczestnicy mieli problemy emocjonalne i kłopoty z nauką lub doświadczyli traumatycznych przeżyć. Najczęściej programy terapeutyczne były wprowadzane w szkołach, choć stosowano je także np. w warunkach klinicznych. Zwykle brały w nich udział osoby w wieku od 12 lat.

Autorzy analizy zauważyli korzystne efekty (głównie w przypadku traum leczonych w klinikach), ale mają też zastrzeżenia odnośnie samych badań. „Mimo obiecujących wyników w zakresie leczenia emocjonalnych zaburzeń u dzieci i młodzieży, baza dowodów na temat terapii dramą jest niewielka i obarczona metodologicznymi wadami. W przyszłości, aby ocenić skuteczność terapii dramą, należy przeprowadzić obszerniejsze badania z solidną metodologią” – piszą w swojej pracy.

Pomoc w pandemii

Z kolei eksperci z malezyjskiego Uniwersytetu Malaya przeanalizowali 25 badań z udziałem w sumie 800 osób na temat wykorzystania dramaterapii do pomocy w radzeniu sobie z psychologicznymi skutkami pandemii – w trakcie jej trwania oraz po zakończeniu. Wyniki można uznać za obiecujące. 

„Nasze badanie wykazało, że interwencje oparte na dramie mają potencjał w poprawie zdrowia psychicznego (np. zaburzeń związanych z traumą) i samopoczucia (np. dobrostanu psychicznego), co może umożliwić wykorzystanie dramy jako dodatkowej metody wsparcia zdrowia psychicznego. Ten oryginalny przegląd dostarcza też nowych i bardziej kompleksowych, popartych dowodami zaleceń dotyczących interwencji opartych na dramie” – stwierdzają badacze.

Dramaterapia dojrzewa

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Śmiech – silny lek dostępny bez recepty

Dorośli ludzie śmieją się średnio 15 razy na dobę. To może jednak nie wystarczyć, aby zachować dobre zdrowie. Śmiechoterapia to nie żart! Dowiedz się, jakie choroby pomaga leczyć.

Jak więc wyniki tych rozmaitych badań rozumieć? Chyba dobrze podsumowuje je praca naukowców z Uniwersytetu w Hajfie, którzy przeprowadzili przegląd różnych badań odnośnie dramaterapii.  Do swojej analizy badacze wybrali 24 najlepsze badania, które obejmowały różne populacje i metodologie. Najwięcej badań dotyczyło pracy z dorosłymi i dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi i z problemami kognitywnymi. Na tej podstawie naukowcy stwierdzają, że w porównaniu do bardziej znanych metod pomocy psychologicznej, publikacji na temat dramaterapii jest relatywnie niewiele. Zwracają jednak uwagę, że rozwój tego podejścia znajduje się obecnie na etapie, na którym wspiera je coraz więcej naukowych dowodów.

„W ciągu ostatniej dekady badania nad terapią z pomocą dramy przyniosły obiecujące wyniki, wykazując, że metoda ta stanowi skuteczne narzędzie terapeutyczne dla różnych grup ludzi” – podsumowują wyniki naukowcy.

Marek Matacz dla zdrowie.pap.pl

Źródła:

Historia Davida
https://www.bbc.com/news/av/uk-scotland-66580755

Witryna NADTA
https://www.nadta.org/what-is-drama-therapy

Praca naukowa na temat wykorzystania dramaterapii w demencji
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35050954/

Praca naukowa na temat wykorzystania dramaterapii w schizofrenii
https://link.springer.com/article/10.1007/s10597-022-00977-z

Przegląd badań na temat wykorzystania dramaterapii u dzieci i młodzieży
https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jcv2.12145

Przegląd badań na temat wykorzystania dramaterapii w obliczu pandemii
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10048456/

Przegląd badań na temat różnych aspektów wykorzystania dramaterapii
https://psycnet.apa.org/record/2019-28580-001

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • RAK STOP - informacja prasowa

    Materiał promocyjny

    Jak ograniczyć śmiertelność z powodu raka piersi? Eksperci apelują o szerszy dostęp do nowoczesnych narzędzi diagnostycznych i podkreślają emocjonalny wymiar choroby. 13 maja br. w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Profilaktyki Nowotworowej – RAK STOP, poświęcone jednemu z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych w Polsce: jak skutecznie zmniejszyć śmiertelność z powodu raka piersi i zachęcić kobiety do badań profilaktycznych. W gronie ekspertów i pacjentek wiele miejsca poświęcono potrzebie spersonalizowanego leczenia, roli testów wielogenowych oraz emocjonalnemu wymiarowi choroby, o którym wciąż mówi się zbyt rzadko.

  • Supermoce ludzkiego ciała

    W dzisiejszym świecie, gdzie klimatyzacja ratuje nas od upałów, a aspiryna od gorączki, łatwo zapomnieć, że nasze ciała to prawdziwe maszyny przetrwania. Zanim zbudowaliśmy domy, wytworzyliśmy ciepłe odzienie, zanim ktoś wpadł na pomysł centralnego ogrzewania – byliśmy zdani wyłącznie na nasze biologiczne możliwości. I właśnie tam, w głębi naszego ciała, ukryte są historie adaptacji tak niesamowitych, że brzmią niemal jak fantastyka naukowa.

  • Oddychaj wolniej

    Powolne oddychanie pomaga nie tylko w codziennym stresie, ale i w łagodzeniu skutków zaburzeń nerwicowych czy PTSD. Według najnowszych badań kontrolowane wdechy i wydechy obniżają ciśnienie krwi, pozwalają zasnąć i poprawiają funkcje poznawcze.

  • AdobeStock

    VR - nowe narzędzie do leczenia fobii

    Zdaniem dr Agnieszki Popławskiej, Kierownika Zakładu Psychologii Organizacji i Marketingu Uniwersytetu SWPS w Sopocie psychoterapie z wykorzystaniem AI to tylko kwestia czasu. VR-owe gogle są już powszechne, teraz czas na specjalne VR-owe pokoje, gdzie można np. zmierzyć się z fobiami albo popracować nad uzależnieniami. Specjalistka przekonuje, że terapia wspomagana VR daje dużo lepsze efekty.

NAJNOWSZE

  • Badanie: większość Polaków za zakazem reklam alkoholu

    Piwo to najczęstszy wybór młodzieży sięgającej po alkohol po raz pierwszy. Nie można w tym kontekście nie wspomnieć o oddziaływaniu reklam, nawet jeśli na ekranie lub billboardzie pojawia się etykieta „zero procent”. Dlatego Fundacja GrowSpace rusza z kampanią antyalkoholową „Zero procent prawdy”. Zlecony przez nią sondaż potwierdza słuszność tej decyzji.

  • Trzeba śledziony, by wyleczyć serce

  • Badania kliniczne szansą chorych na raka dzieci

  • Ćwicz dla siebie i dziecka

  • Czerniak – 5 liter, które ratują życie

  • AdobeStock

    VR - nowe narzędzie do leczenia fobii

    Zdaniem dr Agnieszki Popławskiej, Kierownika Zakładu Psychologii Organizacji i Marketingu Uniwersytetu SWPS w Sopocie psychoterapie z wykorzystaniem AI to tylko kwestia czasu. VR-owe gogle są już powszechne, teraz czas na specjalne VR-owe pokoje, gdzie można np. zmierzyć się z fobiami albo popracować nad uzależnieniami. Specjalistka przekonuje, że terapia wspomagana VR daje dużo lepsze efekty.

  • Źródło głosu

  • Supermoce ludzkiego ciała

Serwisy ogólnodostępne PAP