Siedem mało skutecznych sposobów na przeziębienie
Przełom wiosny i zimy to raj wirusów, dlatego ludzie się przeziębiają. Powszechnie znane są domowe sposoby leczenia, takie jak: witamina C, echinacea czy czosnek. Być może poprawiają samopoczucie, ale ich skuteczność w prewencji czy leczeniu przeziębienia jest, niestety, mierna.
1. Witamina C
Pomoże umiarkowanie tylko tym, którzy uprawiają intensywny wysiłek fizyczny. Prowadzisz normalny tryb życia – łykanie witaminy nie uchroni cię przed przeziębieniem.
Powszechne, acz niestety, fałszywe przekonanie, iż witamina C chroni przed przeziębieniem i je leczy, kiedy ono już wystąpi, wzięło się prawdopodobnie z doniesienia na ten temat autorstwa dwukrotnego noblisty Linusa Paulinga. Niestety, kolejne eksperymenty oceniające wpływ witaminy C na przeziębienie nie potwierdziły tezy Paulinga. Opublikowany w 2013 roku przegląd piśmiennictwa na temat „witamina C vs przeziębienie” objął 29 różnych badań na ponad 11 tys. uczestników. Okazuje się, że regularne zażywanie witaminy C nie chroni przed przeziębieniem, choć lekko łagodzi jego przebieg, kiedy już wystąpi.
Korzyść z regularnego zażywania witaminy C odczuwali jedynie ci, którzy intensywnie trenują sporty wysiłkowe – np. biegający maratony: maratończycy mieli dwukrotnie niższe ryzyko zachorowania na przeziębienie w razie zażywania witaminy C.
Przyjmowanie zaś wysokich dawek witaminy C na początku przeziębienia nie wykazało skuteczności w zmniejszeniu czasu chorowania i ulżeniu dolegliwości.
2. Echinacea
Przegląd systematyczny Cochrane z 2014 roku pokazał, że niektóre produkty zawierające echinaceę mogą być skuteczniejsze niż placebo w leczeniu przeziębienia. Niestety, wniosek badaczy jest taki, że mimo to efekty kliniczne stosowania echinacei są słabe, podobnie jak i jej niewielkie działanie zapobiegające przeziębieniu.
Warto wiedzieć:
Tzw. przeziębienie to infekcja zakaźna, za którą odpowiedzialnych jest ok. 200 wirusów. Najczęstsze objawy takie jak: złe samopoczucie, katar, czasem kaszel, dreszcze i gorączkę, powodują rinowirusy. Przeziębienie zwykle nie trwa dłużej niż dwa tygodnie i ustępuje samoistnie. Dorośli „łapią” je dwa do czterech razy w roku, dzieci, których system odpornościowy wciąż się kształtuje – nawet osiem.
3. Czosnek
Pojedyncze badanie przeprowadzone na 146 uczestnikach wykazało, że jedzenie czosnku codziennie przez trzy miesiące może przeciwdziałać wystąpieniu przeziębienia. Zarówno próba uczestników badania, jak i jego konstrukcja, nakazuje ostrożność w podchodzeniu do jego rezultatów, zaś samo zjawisko wymaga pogłębionych analiz i kolejnych eksperymentów. Na tym etapie nie można zatem postawić kropki nad „i” stwierdzając, że czosnek chroni przed przeziębieniem.
4. Inhalacje
To sposób, który odszedł już chyba do lamusa, ale być może nadal niektórzy wierzą w jego moc. Polega na wdychaniu pary wodnej unoszącej się z miski czy garnka wypełnionego gorącym naparem z różnymi ziołami. Wierzono, że w ten sposób skutecznie można się pozbyć wydzieliny z dróg oddechowych i wyleczyć przeziębienie. Przegląd systematyczny Cochrane z 2013 roku obejmujący sześć badań na ogółem 394 uczestnikach wykazał, że inhalacje nie przynoszą żadnej korzyści w leczeniu przeziębienia.
5. Antybiotyki
Ponieważ przeziębienie wywołują wirusy, a antybiotyki działają na bakterie, nic dziwnego, że okazały się nieskuteczne w walce z przeziębieniem. Przegląd systematyczny Cochrane z 2013 roku wykazał jednak, że przyjmowanie antybiotyków na przeziębienie daje pewien efekt: nieprzyjemne skutki uboczne (jak na przykład niszczenie dobroczynnej mikroflory bakteryjnej w jelitach).
6. Paracetamol albo niesteroidowe leki przeciwzapalne
Systematyczny przegląd prac Cochrane z 2015 roku, w którym uwzględniono randomizowane próby badawcze na ogółem 758 uczestnikach wykazał, że paracetamol może łagodzić takie dolegliwości jak zaleganie wydzieliny katarowej w nosie. Nie zwalcza jednak takich, jak: ból gardła, kaszel czy złe samopoczucie. Zastrzec trzeba, że jakość dowodowa uwzględnionych badań była niska do średniej, zatem należy ich wyniki traktować z ostrożnością.
Jeśli chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne, w dziewięciu randomizowanych badaniach na ogółem ponad 1000 uczestnikach wykazano, że z jednej strony mają działanie przeciwbólowe, ale… nic poza tym. Przynajmniej jeśli chodzi o leczenie przeziębienia – leki te podrażniają przewód pokarmowy.
7. Połączenie leków antyhistaminowych, środków udrażniających górne drogi oddechowe i przeciwbólowych
Przegląd systematyczny Cochrane z 2012 roku, obejmujący 27 badań na ogółem ponad 5 tys. uczestnikach wykazał, że takie połączenie leków uwalnia od wielu dolegliwości przeziębienia pozwala szybciej zwalczyć przeziębienie u dorosłych i starszych dzieci. Trzeba jednak zważyć proporcję tych korzyści do skutków ubocznych, takich jak senność, uczucie suchości w ustach i zaburzenia snu.
Powyższego przeglądu piśmiennictwa dotyczącego rozmaitych metod na przeziębienie dokonała na stronie www.evidentlycochrane.net Lynda Ware z Cochrane UK (Cochrane Library to jedna z najbardziej znanych i poważanych baz danych z medycznymi doniesieniami naukowymi).
„Wygląda na to, że jesteśmy skazani na cierpienie z powodu przeziębienia” – konkluduje swoją analizę Lynda Ware.
Redakcja "Serwisu Zdrowie" przypomina jednocześnie, że ryzyko przeziębienia zmniejsza:
- Częste mycie rąk
- Unikanie dużych skupisk ludzkich
- Częste wietrzenie pomieszczeń
- Aktywność fizyczna oraz zbilansowana i urozmaicona dieta.
Kiedy przeziębienie się rozwinie, chory powinien zaś zostać w łóżku i je przechorować. Będzie lepiej i dla niego (unika powikłań), i dla bliźnich (nie zaraża innych).
Justyna Wojteczek
