Dieta śródziemnomorska ponownie na pierwszym miejscu

Dieta śródziemnomorska znowu zwycięża jako najbardziej korzystna dla zdrowia. Jakie diety znalazły się wraz z nią na podium, na jakich produktach bazują oraz co je wszystkie łączy?

Adobe Stock/anna_krotofil
Adobe Stock/anna_krotofil

Grupa ekspertów z różnych dziedzin medycyny i dietetyki przeanalizowała 38 diet pod kątem ich wpływu na zdrowie w oparciu o dowody naukowe i rekomendacje. Wyniki ogłoszono w amerykańskim czasopiśmie U.S News & World Report.

Złoto - dieta śródziemnomorska

Dieta śródziemnomorska to bogactwo świeżych ryb, owoców morza i produktów, które najczęściej podaje się nieprzetworzone – prosto na stół. Czasem wystarczy skropić je oliwą z oliwek, dodać cytrynę lub limonkę. Na talerzu często goszczą owoce i warzywa, świeże lub poddane tylko lekkiemu gotowaniu lub grillowaniu. Po polsku niedogotowany makaron brzmi niezachęcająco, a na włoskim na stole króluje tylko w wersji al dente. Krótsze gotowanie zapewnia niższy indeks glikemiczny, co powoduje, że stężenie cukru we krwi po posiłku tak mocno nie wzrasta. Taki sposób podawania zaleca się szczególnie osobom z cukrzycą.

Dieta śródziemnomorska to soczyste i słodkie od słońca arbuzy, pomarańcze, mandarynki, figi, granaty, a także oliwki, dynie, cukinie, bakłażany, pomidory, ogórki. To także różne rodzaje orzechów i aromatycznych ziół, nasiona roślin strączkowych. To dieta umiarkowanie bogata w fermentowane produkty mleczne i raczej skromniejsza, jeśli chodzi o tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz mięso. 

Z takiej właśnie diety organizm czerpie błonnik pokarmowy, nienasycone kwasy tłuszczowe, przeciwutleniacze i związki bioaktywne. To wszystko razem wpływa na organizm przeciwzapalnie. 

„To właśnie ten model żywienia doskonale sprawdza się u osób zmagającymi się z chorobami zależnymi od stylu życia m.in. cukrzycą typu 2 czy chorobami układu krążenia. Bazując na różnorodności produktów, dobrze zbilansowana dieta śródziemnomorska dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przestrzeganie jej zasad sprzyja zarówno utracie macy ciała i co ważne, dalszemu utrzymaniu jej w normie” – podkreślają Izabela Pawluk i Monika Kaczorek ekspertki z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Srebro - dieta DASH

Tę dietę zaleca się w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego. To bardzo zbliżony talerz do tego śródziemnomorskiego, acz z mniejszą zawartością soli, która podnosi ciśnienie.

Brąz - dieta fleksitariańska

Dieta fleksitariańska, czyli po prostu elastyczny wegetarianizm polega na zastąpieniu większości potraw mięsnych oraz jego przetworów roślinnymi, bazującymi głównie na nasionach roślin strączkowych (soi, fasoli, soczewicy, ciecierzycy, bobu, grochu). Ograniczenie mięsa ma znaczenie dla zdrowia.

„Z wielu publikacji naukowych wynika, że zmniejszenie konsumpcji mięsa, zwłaszcza czerwonego wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju chorób dietozależnych tj. chorób układu sercowo-naczyniowego czy cukrzycy typu 2. Warto dodać, że Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC – International Agency for Research on Cancer), zakwalifikowała mięso czerwone do grupy 2A – czyli do czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla człowieka, a mięso przetworzone (np. wędliny, kiełbasy, konserwy) do grupy 1, czyli czynników o działaniu rakotwórczym dla ludzi” – zaznacza Sylwia Pacyna-Szymańska, dietetyczka Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Zwycięskie diety łączy to, że bazują na różnorodnych i wartościowych produktach, które „dostarczają niezbędnych makroskładników, składników mineralnych oraz witamin”. 

„Dodatkowo liczne publikacje i badania naukowe potwierdzają korzyści zdrowotne z ich stosowania, zarówno w prewencji, jak i leczeniu chorób” – podsumowują ekspertki Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.
 

Autorka

Klaudia Torchała

Klaudia Torchała - Z Polską Agencją Prasową związana od końca swoich studiów w Szkole Głównej Handlowej, czyli od ponad 20 lat. To miał być tylko kilkumiesięczny staż w redakcji biznesowej, została prawie 15 lat. W Serwisie Zdrowie od 2022 roku. Uważa, że dziennikarstwo to nie zawód, ale charakter. Przepływa kilkanaście basenów, tańczy w rytmie, snuje się po szlakach, praktykuje jogę. Woli małe kina z niewygodnymi fotelami, rowery retro. Zaczyna dzień od małej czarnej i spaceru z najwierniejszym psem - Szógerem.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • AdobeStock

    Szybka reakcja może uratować życie

    Choć większość osób wie, że anoreksja jest trudna w leczeniu, to już nie wszyscy zdają sobie sprawę, że jest to choroba, która może skończyć się przedwczesną śmiercią. Tymczasem zdaniem specjalistów szybka reakcja na pierwsze sygnały psychiczne - zanim jeszcze pojawią się widoczne objawy fizyczne - może zwiększyć szanse na skuteczne leczenie aż o 50 proc.

  • Adobe

    Choroba Zalewu Wiślanego – tajemniczy rozpad mięśni

    W maju 2025 roku media obiegła informacja o nowym ognisku choroby Haff, zwanej też chorobą Zalewu Wiślanego, w północnej Polsce. W województwach pomorskim i warmińsko-mazurskim hospitalizowano dziesięć osób z objawami rabdomiolizy, czyli rozpadu mięśni spowodowanego spożyciem lokalnie złowionych ryb. Jeden z pacjentów wymagał nawet dializoterapii z powodu ostrej niewydolności nerek. Choroba Haff bywa śmiertelnym zagrożeniem.

  • Adobe

    Dlaczego jednym smakuje, a innym nie

    Nie ma dwóch osób, które postrzegałyby smak dokładnie tak samo. Nawet przy rodzinnym stole: jedni proszą o dokładkę brukselki, inni trzymają talerz z daleka; dla części gości świeża kolendra pachnie cytrusami, dla innych – mydłem. Jeszcze zanim naukowcy potrafili odczytać ludzkie genomy, obserwowano, że wrażliwość na słodycz, gorycz czy ostrość układa się w wyraźne, choć zagadkowe wzorce. Dziś wiemy, że u podłoża tej różnorodności leży sieć zależności między cząsteczkami DNA a biografią kulinarną, która zaczyna się już w macicy i trwa całe życie.

  • Novo Nordisk Pharma sp. z o. o

    Każdy pacjent z otyłością ma prawo do kompleksowego leczenia

    Materiał promocyjny

    Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu, to złożona, przewlekła choroba, która – jak każda inna – wymaga dokładnej diagnozy, podjęcia kompleksowej terapii oraz współpracy z lekarzem i innymi specjalistami.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Szybka reakcja może uratować życie

    Choć większość osób wie, że anoreksja jest trudna w leczeniu, to już nie wszyscy zdają sobie sprawę, że jest to choroba, która może skończyć się przedwczesną śmiercią. Tymczasem zdaniem specjalistów szybka reakcja na pierwsze sygnały psychiczne - zanim jeszcze pojawią się widoczne objawy fizyczne - może zwiększyć szanse na skuteczne leczenie aż o 50 proc.

  • Triada w chorobach zakaźnych

  • Dziecięca otyłość szkodzi na całe życie

  • Choroba Zalewu Wiślanego – tajemniczy rozpad mięśni

  • Polski lekarz wśród 100 najlepszych na świecie

  • Adobe Stock

    Zwiastuny choroby nowotworowej – pewna złota zasada

    Jeśli określone objawy utrzymują się powyżej 2-3 tygodni i nie mijają, mimo leczenia objawowego, należy pogłębić diagnostykę w kierunku chorób onkologicznych. To złota zasada – przypomina dr n. med. Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii. Dodaje, że 70 proc. Polaków pojawia się u lekarza już w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.

  • Anafilaksja – gdy życie zależy od adrenaliny

  • Taniec jest dobry dla mózgu

Serwisy ogólnodostępne PAP