Cytologia pomaga uciec przed rakiem

Dzięki profilaktyce udało się w Polsce istotnie zmniejszyć zachorowalność i umieralność z powodu raka szyjki macicy. Wykonywanie regularnych badań cytologicznych pozwala na wykrycie choroby we wczesnym stadium i zahamowanie jej dalszego rozwoju.

Fot. PAP
Fot. PAP

Cytologia to wymaz z szyjki macicy, który pozwala na ocenę jej stanu i wykrycie niepokojących zmian lub nieprawidłowości. Badanie jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut. W jego trakcie lekarz lub położna umieszcza wziernik w pochwie, po czym pobiera komórki z tarczy oraz kanału szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki. Następnie rozmaz jest nakładany na szkiełko cytologiczne i przekazywany do oceny mikroskopowej.

Badanie cytologiczne to obecnie nadal najpopularniejsza metoda profilaktyki raka szyjki macicy.

- Umożliwia ono wczesne wykrycie stanów przedrakowych i wdrożenie skutecznego leczenia. To zabezpiecza kobietę przed rozwojem tzw. inwazyjnej postaci nowotworu, kiedy leczenie jest już o wiele mniej efektywne – zaznacza profesor Andrzej Nowakowski, kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w Centrum Onkologii w Warszawie.

Prof. Nowakowski podkreśla, że to właśnie upowszechnienie regularnych badań cytologicznych sprawiło, że rak szyjki macicy, który w latach 50. ubiegłego wieku był najczęstszym złośliwym nowotworem kobiecym w Polsce, obecnie zajmuje dopiero 6-7 miejsce na liście. Jednak nadal sytuacja nie jest tak dobra jak np. w Skandynawii czy w niektórych krajach Europy Zachodniej.

Fot. PAP/ Jacek Turczyk

Cytologia jest cool!

Polki wiedzą, że regularnie wykonywana cytologia może ustrzec przed rakiem, ale wiele z nich nie stosuje tej wiedzy w praktyce. A cytologia jest badaniem bezpłatnym, dostępnym, zabierającym mało czasu i wystarczy ją wykonywać raz na trzy lata!

- Rocznie notujemy ok. 2700 zachorowań i 1600 zgonów z powodu raka szyjki macicy. Dane te są nadal wyższe (w przeliczeniu na populację kobiet) niż średnia w tzw. starej Unii Europejskiej.  Chcielibyśmy dorównać do tej czołówki europejskiej, do takich krajów jak Finlandia, Holandia czy Wielka Brytania, gdzie zarówno zachorowalność jak i umieralność z powodu raka szyjki macicy jest nadal dużo niższa niż w Polsce – mówi prof. Nowakowski. 

W Polsce od 2006 r. działa program profilaktycznych badań cytologicznych obejmujący kobiety od 25 do 59 roku życia. Bezpłatna cytologia przysługuje tej grupie raz na 3 lata.  

- Niestety zgłaszalność do programu nadal jest niska i nie przekracza 20 procent - podkreśla prof. Nowakowski.

Dodaje jednak, że z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że ponad 70 proc. Polek w niektórych grupach wiekowych (np. pomiędzy 30-40 r.ż.) regularnie poddaje się badaniom cytologicznym, korzystając nie tylko z programu, lecz także z prywatnej opieki medycznej lub badań oferowanych poza programem przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Niestety brak kompleksowego systemu rejestracji badań profilaktycznych uniemożliwia pełną ocenę objęcia populacji badaniami oraz identyfikację i dotarcie do grup ryzyka czyli kobiet, które bardzo rzadko lub wcale nie korzystają z badań. 

Zgodnie ze standardami europejskimi cytologia w Polsce - we wspomnianym programie profilaktyki - oferowana jest raz na 3 lata, natomiast jeżeli kobieta należy do grupy ryzyka (np. jest zakażona wirusem brodawczaka ludzkiego) ma prawo do darmowej cytologii raz w roku. 

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego czyli HPV (z ang. Human Papilloma Virus)  stanowi podstawową przyczynę rozwoju złośliwego nowotworu szyjki macicy. Dlatego oprócz cytologii do wczesnej diagnostyki tej choroby zaczęto wykorzystywać również badania molekularne w kierunku wirusa HPV. 

Fot. PAP

Rozmowy o zdrowiu: cytologia ratuje życie!

Cytologia to proste, szybkie i tanie badanie, które może uratować życie – to jedyny sposób, żeby wykryć raka szyjki macicy we wczesnej fazie rozwoju. Na własnej skórze przekonała się o tym Ida Karpińska, założycielka Ogólnopolskiej Organizacji „Kwiat Kobiecości”, gość cyklu „Rozmowy o zdrowiu”.

- Cytologia ma swoje ograniczenia, tzw. czułość badania oceniana jest na maksymalnie 70-80 proc. Oznacza to, że na 10 pacjentek ze stanem przedrakowym szyjki macicy, 3 będą miały wynik fałszywie ujemny – mówi prof. Nowakowski. 

Ekspert podkreśla, że w przypadku badań molekularnych w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego, czułość sięga ponad 90 proc.

- Mamy nadzieję, że w najbliższych miesiącach w Centrum Onkologii rozpoczniemy pilotaż, który będzie miał za zadanie porównanie efektów zastosowania badań cytologicznych, które są nadal standardem, do tych nowych technologii – zapowiada ekspert.

Paulina Pomianowska dla zdrowie.pap.pl 

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Edukacja – klucz do zdrowego serca

    W kardiologii nie potrzebujemy rewolucji, ale poprawy istniejących rozwiązań. Kluczem do zdrowego serca jest profilaktyka i edukacja zdrowotna. Tymczasem w szkołach nie będzie obowiązkowa, co oznacza, że za chwilę może zniknąć. Jako środowisko lekarskie jesteśmy tym faktem zaniepokojeni – zaznacza prof. Maciej Banach, kardiolog, prezydent Międzynarodowego Panelu Ekspertów Lipidowych.

  • Stawianie baniek – metoda stara jak świat

  • Zakochanie – hormonalny doping

  • Złamane i szczęśliwe serca – również w medycynie

  • Chandra się zdarza, ale można jej zaradzić

  • AdobeStock/chayakorn

    Nie tyle grypa, co powikłania są obecnie problemem

    W Polsce wciąż trwa epidemia grypy, mimo że sezon infekcyjny zbliża się ku końcowi. Jednak to nie tyle ona sama jest niebezpieczna, co jej powikłania, których w tym roku jest wyjątkowo dużo.

  • Czy roślinny burger jest zdrowy?

  • Kiedy w domu jest za zimno… czyli zdrowie a niska temperatura