Gwałtowne zmiany temperatury zwiększają ryzyko udaru

Zbyt wysokie lub zbyt niskie temperatury i duże ich wahania przekładają się na wyższe ryzyko śmierci lub niepełnosprawności w wyniku udaru – wynika z podsumowania badania opublikowanego w czasopiśmie Neurology.

zdj. P.Werewka
zdj. P.Werewka

Informacja, że zmiany klimatyczne wpływają negatywnie na zdrowie człowieka, nie jest niczym nowym. Coraz więcej badań potwierdza jednak ten fakt i wskazuje na konkretne efekty ekstremalnych zjawisk pogodowych. Chińscy naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną z ponad 200 krajów i terytoriów na przestrzeni 30 lat. Wykazali przy tym, że dramatyczne zmiany temperatury wpływają na nasze zdrowie.

– Praca chińskich badaczy po raz kolejny zwraca uwagę na istotny problem nagłych zmian środowiska zewnętrznego, które negatywnie wpływają na ludzki organizm. Zmiany klimatyczne prowadzą nie tylko do wzrostu średniej temperatury, lecz także wyzwalają ekstremalne zjawiska pogodowe. Fale upałów, wahania ciśnienia atmosferycznego czy nagłe ochłodzenia, które coraz częściej obserwujemy również w naszej części świata, przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia. Co więcej, negatywne zjawiska pogodowe powodują także problemy z dostępem do pomocy medycznej oraz utrudniają przestrzeganie dotychczasowych zaleceń lekarskich – zwraca uwagę prof. dr hab. n. med. Mateusz K. Hołda Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Oddział Szybkiej Diagnostyki, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. św. Jana Pawła II.

Zdaniem chińskich badaczy niskie temperatury mogą powodować zwężenie naczyń krwionośnych, podwyższając ciśnienie krwi, co jest czynnikiem ryzyka udaru. Wyższe natomiast mogą powodować odwodnienie, wpływać na poziom cholesterolu i spowalniać przepływ krwi, co może również prowadzić do udaru mózgu. 

Infografika PAP

Permanentny stres może zwiększać ryzyko zawału i udaru

W powszechnym mniemaniu traumatyczne wydarzenia lub wielki smutek mogą doprowadzić do „pęknięcia serca”. Nauka zaczyna wyjaśniać tę ludową mądrość: znaleziono właśnie powiązanie między przewlekłym stresem a chorobami układu krążenia.

Jak tłumaczą, „nieprawidłowa temperatura zakłóca niektóre czynności fizjologiczne i zwiększa ryzyko udaru. Na przykład przy wysokich temperaturach ciało chłodzi się poprzez pocenie się i parowanie. Ta reakcja fizjologiczna może prowadzić do nadkrzepliwości krwi, co sprzyja zakrzepicy i powoduje udar. Odwodnienie może aktywować współczulny układ nerwowy, zwiększając zapotrzebowanie metaboliczne serca, co może prowadzić do niedopasowania podaży do popytu, wywołując zdarzenie niedokrwienne, a ostatecznie – udar mózgu. Zimne środowisko aktywuje współczulny układ nerwowy, który sprzyja zwężaniu naczyń krwionośnych w organizmie, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi i lepkości krwi, co może również zwiększać ryzyko udaru” – czytamy w majowym wydaniu Neurology.

Największy wpływ pogody możemy zaobserwować w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego. 

–  Zmiany temperatury i ekstrema pogodowe zwiększają ryzyko nie tylko wystąpienia udaru mózgu, ale też zawału serca, przyczyniają się do zwiększonych wahań ciśnienia tętniczego krwi i mogą wyzwalać zaburzenia rytmu serca. Dlatego tak ważne jest, szczególnie u osób starszych i obciążonych innymi chorobami, zwracanie uwagi na zachowanie odpowiednich warunków bytowania, a w razie występowania niecodziennych zjawisk pogodowych – odpowiednie przeciwdziałanie wychłodzeniu bądź przegrzaniu organizmu – zwraca uwagę prof. Hołda.

Biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, warto zauważyć, że w przyszłości obciążenie udarem związane z wysoką temperaturą może gwałtownie wzrosnąć. Z raportu europejskiej agencji klimatycznej Copernicus wynika, że zjawiska pogodowe, od szalejących pożarów po fale upałów w lecie, sprawiły, że miniony rok był najcieplejszy w historii. W 2023 r. średnia temperatura na świecie wyniosła 14,98°C, zatem była najwyższa od rozpoczęcia gromadzenia danych w 1850 r.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

Źródło:
https://www.neurology.org/doi/10.1212/WNL.0000000000209299

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP - kadr z filmu

    Sanofi: w ciągu ostatnich 50 lat szczepionki ocaliły ponad 150 milionów ludzi

    Materiał promocyjny

    „Kluczowe jest przyjęcie proaktywnego podejścia w ramach systemu opieki zdrowotnej, koncentrując się na zapobieganiu chorobom, a nie czekaniu na leczenie po ich wystąpieniu. ” - powiedziała Goze Umurhan, General Manager Vaccines, Central & South Europe MCO, Sanofi.

  • zdj.AdobeStock

    Świat wspiera Afrykę w walce z małpią ospą

    Epidemia mpox w Afryce to stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym (PHEIC) – ogłosiła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). To najwyższy poziom alarmu zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi (IHR). Aby wesprzeć kraje afrykańskie w walce z epidemią, Komisja Europejska koordynuje zakup i darowiznę 215 tys. dawek szczepionki.

  • zdj. pexels

    Co może oznaczać ból żeber przy dotyku?

    Materiał promocyjny

    Żebra to istotna część układu szkieletowego człowieka. Ich głównym zadaniem jest ochrona narządów klatki piersiowej, takich jak serce i płuca. Odgrywają też rolę w procesie oddychania – stanowią miejsce przyczepu mięśni odpowiedzialnych za ruchy oddechowe, a także umożliwiają zmiany objętości klatki piersiowej.

  • zdj.P.Werewka

    Techniki wspomaganego rozrodu nie wywołują raka u dzieci

    Wokół technik wspomaganego rozrodu (assisted reproductive technology, ART) narosło wiele mitów. Z jednym z nich, dotyczącym zwiększonej zapadalności na nowotwory dzieci urodzonych z ich pomocą, rozprawili się francuscy badacze. 

NAJNOWSZE

  • zdj. AdobeStock

    Śmiertelnie niebezpieczne trutki

    W ostatnich tygodniach miało miejsce kilka tragicznych w skutkach zatruć preparatami do zwalczania gryzoni. „To szokujące sytuacje, do których nie powinno dojść, zasady stosowania tych preparatów są jasne, wystarczy uważnie przeczytać etykietę” – uważa Paweł Kaczmarczyk, specjalista branży pestcontrol.

  • W górach lęk może przerodzić się w panikę. To śmiertelnie niebezpieczne!

  • Dysleksja rozwojowa: jej objawy pojawiają się już w przedszkolu!

  • Czy czerwone światło będzie leczyć oczy?

  • Bezpłatne szczepienia przeciwko krztuścowi w ciąży: co warto wiedzieć?

  • zdj. AdobeStock

    Uzależnienia u dzieci i młodzieży coraz większym problemem

    Liczba dzieci i nastolatków, które wymagają specjalistycznej pomocy w zakresie uzależnień rośnie. Nastolatki upijają się, sięgają po coraz mocniejsze alkohole, spożywają leki nasenne i godzinami przesiadują w internecie. A przecież używki mają destrukcyjny wpływ na rozwijający się układ nerwowy - alarmuje dr n. med. Aleksandra Lewandowska krajowa konsultant w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, ordynator oddziału psychiatrycznego dla dzieci w Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Łodzi.

  • Wapowanie - „sport” nastolatków

  • Nie tylko szczepienia przeciw HPV ważne w prewencji raka szyjki macicy