Cukrzyca szkodzi na krążenie

Osoby z cukrzycą są znacznie bardziej zagrożone różnymi schorzeniami krążeniowymi: miażdżycą, udarem, zawałem czy niewydolnością serca – donoszą naukowcy. Mechanizmy, które za tym stoją, nadal są badane. To m.in. wahania glikemii, insulinooporność, nadwaga, zaburzona gospodarka lipidowa czy uszkodzenia nerek.

AdobeStock/Paweł Kacperek
AdobeStock/Paweł Kacperek

Cukrzyca typu 1 groźna nawet przy późnym rozwoju

Osoby, które zachorowały na cukrzycę typu 1 już w wieku dorosłym, mają zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – ustalili naukowcy ze szwedzkiego Instytutu Karolinska. Ponadto okazało się, że osoby zdiagnozowane na późniejszym etapie życia nie mają lepszego rokowania w wymienionym względzie, niż te u których chorobę rozpoznano wcześniej. 

Badacze przeanalizowali dane na temat ponad 10 tys. pacjentów z rozpoznaną w dorosłości cukrzycą typu 1, ponad 375 tys. osób z cukrzycą typu 2 oraz ponad pół miliona osób z grupy kontrolnej. U chorych na cukrzycę typu 1 rosło ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także ryzyko zgonu z różnych przyczyn, w tym z powodu nowotworów i infekcji, w porównaniu z grupą kontrolną. 

Nadwaga i otyłość, palenie tytoniu oraz wysokie stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) były głównymi czynnikami odpowiadającymi za większość incydentów sercowo-naczyniowych. Chorzy na cukrzycę typu 1 mieli przy tym o 33 proc. mniej incydentów sercowo-naczyniowych oraz siedem razy wyższą śmiertelność z powodu śpiączki cukrzycowej lub kwasicy ketonowej w porównaniu z osobami chorującymi na cukrzycę typu 2. 

Infografika PAP

Permanentny stres może zwiększać ryzyko zawału i udaru

W powszechnym mniemaniu traumatyczne wydarzenia lub wielki smutek mogą doprowadzić do „pęknięcia serca”. Nauka zaczyna wyjaśniać tę ludową mądrość: znaleziono właśnie powiązanie między przewlekłym stresem a chorobami układu krążenia.

„Głównymi przyczynami złych rokowań było palenie tytoniu, nadwaga/otyłość oraz niewłaściwa kontrola poziomu glukozy. Odkryliśmy, że osoby te rzadziej korzystały z urządzeń wspomagających, takich jak pompy insulinowe” – mówi dr Yuxia Wei, autorka publikacji, która ukazała się w piśmie „European Heart Journal”. 

Wiele zależy też od samego pacjenta. „Pokazujemy, że rokowania można znacząco poprawić poprzez unikanie palenia, zapobieganie otyłości oraz lepszą kontrolę poziomu glukozy – zwłaszcza u osób, u których diagnoza została postawiona w starszym wieku” – dodaje jedna z badaczek, Sofia Carlsson.

Cukrzyca a ryzyko innych chorób

Naukowcy z Uniwersytetu im. Sun Yat-Sena przeprowadzili analizę publikacji naukowych na temat związku między cukrzycą typu 1 i chorobami naczyniowymi. 
Wyniki uwzględnionych badań z udziałem łącznie ponad 160 tys. osób wskazały, że ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą typu 1 jest istotnie wyższe niż w ogólnej populacji. Szczególnie wzrasta ryzyko choroby wieńcowej (ponad dziewięciokrotny wzrost), zawału serca (ponad sześciokrotny), niewydolności serca (ponad czterokrotny), migotania przedsionków (prawie półtorakrotny), a także udaru (czterokrotny). U kobiet z cukrzycą typu 1 ryzyko to okazało się być jeszcze większe niż u mężczyzn. 

Fot. Jacek Turczyk/PAP

Nie masz cukrzycy? Lepiej sprawdź!

Na początku nie daje wyraźnych objawów. Dlatego aż 26 proc. osób chorych na cukrzycę w Polsce nie wie o tym, że choruje. To niemal milion osób! Cukier we krwi warto regularnie sprawdzać.

„Nasza metaanaliza sugeruje, że cukrzyca typu 1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kilku typów chorób sercowo-naczyniowych. Jednak możliwe mechanizmy tego zwiększonego ryzyka pozostają niejasne” – piszą naukowcy w pracy opublikowanej na łamach pisma „Journal of Diabetes and its Complications”.

Naukowcy z Farr Institute of Health Informatics Research at London i innych brytyjskich uczelni przeanalizowali natomiast medyczne dane na temat prawie 2 mln ludzi, aby sprawdzić powiązania między cukrzycą typu 2 i chorobami układu krążenia. 
Uwzględnione w badaniu osoby na początku trwającej 5,5 roku obserwacji miały 30 lat lub więcej i były wolne od chorób sercowo-naczyniowych. Niecałe 2 proc. cierpiało na cukrzycę typu 2. Objawy schorzeń krążeniowych pojawiły się u prawie 18 proc. osób z cukrzycą. Najczęściej było to zwężenie naczyń obwodowych (16,2 proc.) i niewydolność serca (14,1 proc.). Chorzy z cukrzycą byli prawie trzy razy bardziej zagrożeni chorobą naczyń obwodowych. Mieli też 1,7-krotnie wyższe ryzyko udaru, 1,6-krotnie wyższe – stabilnej dławicy piersiowej, 1,6-krotnie – niewydolności serca i 1,5-krotnie – niezakończonego zgonem zawału serca. 

„Nasze ustalenia zwracają uwagę na wysokie bezwzględne i względne ryzyko wystąpienia choroby tętnic obwodowych, niewydolności serca oraz stabilnej dławicy piersiowej u osób z cukrzycą typu 2” –podsumowują wyniki autorzy pracy opublikowanej na łamach periodyku „The Lancet Diabetes & Endocrinology”.

Mechanizmy ryzyka sercowo-naczyniowego w cukrzycy

Choć to nadal temat badań, obserwacje poczynione do tej pory przez różne zespoły naukowe wskazują, że na zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe związane z cukrzycą wpływa przynajmniej kilka czynników. Wśród najważniejszych eksperci wymieniają hiperglikemię, insulinooporność, dyslipidemię, stan przewlekłego zapalenia o niskim nasileniu, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz powikłania cukrzycy, takie jak uszkodzenie nerek. 

Grafika K. "Rosa" Rosiecki

Chore nerki w dzieciństwie? Badaj się, kiedy dorośniesz

Choroby nerek to częste problemy w dzieciństwie. Zwykle mają podłoże zapalne, wywołane patogenami. Po ich przechorowaniu najczęściej zapominamy o problemie. Niesłusznie.

Na przykład pacjenci z cukrzycą typu 2 mają charakterystyczny profil lipoprotein w osoczu, który cechuje się m.in. podwyższonym poziomem trójglicerydów, niskim poziomem cholesterolu HDL, zwiększoną liczbą małych, gęstych cząsteczek LDL oraz podwyższonym poziomem cholesterolu nie-HDL. W przypadku cukrzycy typu 1 kluczową rolę może odgrywać hipoglikemia oraz zmienność glikemii, insulinooporność, ukryte zaburzenia lipidowe oraz zaburzenia pracy układu odpornościowego. 

Warto mieć na uwadze szerokie szkodliwe działanie cukrzycy, w tym na układ krążenia. Pamiętając o tym, o ile można, lepiej chorobie zapobiegać, co dotyczy głównie cukrzycy typu 2, a jeśli się pojawi, to bezwzględnie odpowiednio leczyć.

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • IRSS

    Debata ekspercka IRSS: nie możemy być obojętni na trudną sytuację pacjentów z chorobami mózgu

    Materiał promocyjny

    Wzrost nierówności dostępu do świadczeń medycznych, brak opieki skoordynowanej nad pacjentami neurologicznymi, odwieczny problem wydłużających się kolejek do specjalistów to, zdaniem uczestników panelu eksperckiego zorganizowanego przez Instytut Rozwoju Spraw Społecznych, najpilniejsze wyzwania stojące przed polską neurologią.

  • Adobe

    Anafilaksja – gdy życie zależy od adrenaliny

    W ciągu ostatnich kilku dekad pojęcie anafilaksji przestało być znane wyłącznie medykom. Obecnie coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej. O wstrząsie anafilaktycznym można usłyszeć w wiadomościach, przeczytać na etykietach produktów spożywczych, a nawet w regulaminach bhp. Powodem tej zmiany jest nie tylko wzrost liczby przypadków, ale też większa świadomość i lepsze mechanizmy rozpoznawania tego rodzaju reakcji.

  • Adobe Stock

    RSV – szczególnie niebezpieczny po 60. roku życia, nowe dane potwierdzają niewystarczającą świadomość w grupie ryzyka

    Materiał promocyjny

    RSV to jeden z najczęstszych i najbardziej zaraźliwych wirusów atakujących drogi oddechowe, szczególnie niebezpieczny dla seniorów po 60. roku życia. Tymczasem, jak wynika z badania przeprowadzonego w ramach ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Wygraj z RSV. Zaszczep się”, aż 50 proc. osób w grupie wiekowej 65+ nigdy nie słyszało o RSV, a 38 proc. nie ma szczegółowej wiedzy na temat przebiegu infekcji. Jednocześnie niemal jedna trzecia badanych ocenia swój stan zdrowia jako zły, podczas gdy choroby przewlekłe dodatkowo zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia.

  • Polskie Stowarzyszenie Diabetyków

    Sytuacja polskich pacjentów diabetologicznych

    Materiał promocyjny

    Wedle wyliczeń ekspertów już co 12. mieszkaniec Polski żyje z cukrzycą, a ok. milion Polaków ma niezdiagnozowaną chorobę lub stan przedcukrzycowy. W Unii Europejskiej z cukrzycą żyje ponad 32 miliony dorosłych i 170 tys. dzieci. Chorych przybywa, szczególnie wśród dzieci i młodych dorosłych, u których wykrywana jest cukrzyca typu 1. Okazją do przypomnienia wyzwań, przeglądu nowości diabetologicznych i oczekiwań refundacyjnych był zakończony w minioną sobotę Ogólnopolski Dzień Diabetyka, organizowany od lat przez Polskie Stowarzyszenie Diabetyków (PSD).

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Naukowcy o mineralnym panaceum stosowanym w medycynie alternatywnej

    Chloryn sodu stosowany w medycynie alternatywnej doustnie jako „mineralne panaceum” (MMS) w kontakcie m.in. z kwasem żołądkowym uwalnia silnie żrący tlenek chloru, w przemyśle wykorzystywany do uzdatniania wody pitnej i wybielania tkanin. W efekcie niszczy komórki organizmu i uszkadza błony śluzowe. Jest zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia – wynika z publikacji polskich naukowców w czasopiśmie „Scientific Reports”.

  • Przemoc relacyjna u dziewcząt to uderzenie w splot słoneczny

  • Młode influencerki na TikToku promują szkodliwą pielęgnację skóry

  • Bruceloza groźna nie tylko dla bydła

  • Choroby przyzębia infekują cały organizm

  • Adobe Stock

    Współczesne wyroby tytoniowe i nikotynowe – nowe, ale czy lepsze?

    Nowe wyroby nikotynowe i tytoniowe są szkodliwe – nie dajmy się zwieść pozorom. Choć różnią się mechanizmem działania od tradycyjnych papierosów, nadal niosą poważne zagrożenia dla zdrowia – podkreśla prof. Paweł Koczkodaj z Zakładu Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.

  • Anafilaksja – gdy życie zależy od adrenaliny

  • Taniec jest dobry dla mózgu

Serwisy ogólnodostępne PAP