Pięć zasad pielęgnacji osób starszych

Starzenie się to najczęściej stopniowa utrata sprawności fizycznej, a często również psychicznej. Zwykle dochodzi do tego dodatkowe utrudnienie  - wielochorobowość. Zawsze jednak można zapobiec wielu niekorzystnym zdarzeniom i zminimalizować wiele dolegliwości.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
  • Zapobiegaj skutkom długotrwałego unieruchomienia

Choć aktywność fizyczna w podeszłym wieku bywa problemem, paradoksalnie wtedy właśnie trzeba zadbać o nią szczególnie. Dotyczy to także osób, które w następstwie chorób są częściowo lub całkowicie unieruchomione. Pomocne mogą okazać się odpowiednie masaże oraz gimnastyka kończyn, by zapobiegać zmianom stawowo-mięśniowym i przykurczom kończyn.

- Długotrwałe unieruchomienie pacjenta wpływa negatywnie na jego stan zdrowia. Organizm odczuwa ogólne osłabienie, spadek napięcia mięśni bądź całkowity ich zanik, pojawiają się odleżyny, infekcje dróg oddechowych czy układu wydalniczego. Bardzo istotna jest tu pomoc drugiej osoby, najczęściej członka rodziny. To ważne, by rodziny pacjentów wiedziały, jak należy się nimi opiekować, gdy wrócą po leczeniu do domów – mówi Beata Drzazga z Centrum Medycznego BetaMed w Warszawie.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Upadki u seniorów - jak im zapobiegać?

Co roku w Polsce upada ponad milion seniorów. To jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji, a u osób powyżej 65 lat najczęstsza przyczyna śmiertelności. Wielokrotnie częstsza niż wypadki komunikacyjne – ostrzega Narodowy Instytut Geriatrii, Rehabilitacji i Reumatologii.

Upadki to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych osób starszych. Warto zrobić wszystko, by im zapobiegać, a zatem zadbać o bardzo dobre oświetlenie (seniorzy potrzebują silniejszego światła niż ludzie młodzi), usunięcie chodników, na których można się poślizgnąć, zamocowanie poręczy. W zachowaniu równowagi pomagają ćwiczenia postawy, a także specjalny trening wstawania, by nie doszło do upadku w razie pionizacji ciała. Zestaw odpowiednich ćwiczeń (filmy instruktażowe) znaleźć można na stronie Krajowej Izby Fizjoterapeutów. 

  • Unikaj odleżyn

Bardzo częstym skutkiem długotrwałego unieruchomienia osoby chorej są odleżyny. Można nie doprowadzić do ich powstania, choć wymaga to wiele pracy.

Odleżyny tworzą się dlatego, że przez unieruchomienie całego ciała skóra narażona jest na ciągły ucisk i tarcie, a ponieważ to zaburza krążenie, tkanki są gorzej odżywione - powstają rany, które - m.in. z powodu tego, że zaburzone jest krążenie, trudno się goją. Stąd konieczne są jak najczęstsze zmiany pozycji osoby leżącej (by skóra nie była uciskana), oklepywanie w celu pobudzenia krążenia, nacieranie specjalnymi kremami i maściami najlepiej co około dwie godziny, co także pozwala uniknąć ucisku na skórę i pobudza krążenie.

Warto jednak poznać prawidłowe techniki zmiany pozycji osoby leżącej, aby nie uszkodzić jeszcze bardziej delikatnej skóry. W przypadku osób stale leżących doskonale sprawdzają się materace przeciwodleżynowe. Leczenie odleżyn jest bardzo bolesne i długotrwałe, dlatego lepiej zapobiegać ich powstawaniu. Warto być w stałym kontakcie z lekarzem i pielęgniarką.

  • Zadbaj o właściwe żywienie  
Fot. PAP/J.P.

Rany przewlekłe – czy dieta pomaga w ich leczeniu?

To FAKT! Trudno gojące się rany, takie jak np. odleżyny czy stopa cukrzycowa, mogą wymagać specyficznej zmiany diety, m.in. po to, by organizm produkował więcej kolagenu. O jakie zmiany chodzi? Podpowiadamy - co jeść, a czego unikać.

W procesie leczenia i pielęgnacji osoby starszej bardzo dużą rolę odgrywa odpowiednia dieta, bowiem wraz z wiekiem zmienia się zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze. Dietę należy układać zgodnie z trzema zasadami: regularne spożywanie posiłków, różnorodność doboru produktów i potraw oraz równoważenie bilansu energetycznego. Pamiętaj przy tym, że nieodpowiednio przygotowana i przechowywana żywność naraża seniora np. na infekcje pokarmowe.

- Przede wszystkim należy postawić na dietę lekko strawną, a same posiłki powinny być zbilansowane i łatwe do spożycia. Dużą rolę odgrywa białko, którego organizm potrzebuje podczas rekonwalescencji, a które odbudowuje tkanki, osocze i komórki odpornościowe. Duże znaczenie mają również węglowodany, których akceptowalny poziom wynosi 50-60% dziennego zapotrzebowania energetycznego – zwraca uwagę Beata Drzazga. 

W przypadku seniorów, którzy mają małą aktywność fizyczną, lepiej unikać smażenia oraz kalorycznych potraw, które mogą powodować rozwój chorób, np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. 

- Warto mieć świadomość, że osoby chore i w starszym wieku często borykają się z brakiem apetytu i utratą węchu, przez co chudną i nie mają ochoty, a często i pomysłów na przygotowywanie sobie posiłków – dodaje.

Niedożywienie seniorów jest bardzo poważnym problemem, pogarszającym rokowanie w chorobie i zmniejszającym jakość życia. Co istotne, niedożywiony senior może mieć nadwagę! Dietę najlepiej skonsultować z lekarzem i dietetykiem.

Cukrzyca jest bardzo częstym problemem w wieku senioralnym. Leczy się ją za pomocą diety, tabletek i/lub insuliny. Wynika z nieprawidłowego działania trzustki w organizmie, ale wpływ na jej powstawanie ma także mała aktywność fizyczna chorych, nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze i wysoki poziom cholesterolu oraz nadmierne spożywanie cukrów oraz tłuszczy. Dlatego tak ważne jest dbanie o przestrzeganie diety i regularność posiłków. Warto też jeśli tylko to możliwe zwiększyć aktywność fizyczną, choćby w postaci regularnych spacerów, a jeśli nie są możliwe, ćwiczeń w pozycji leżącej lub siedzącej.

  • Nietrzymanie moczu powszechne wśród seniorów

To wstydliwy problem, ale wśród seniorów zdarza się bardzo często. W tej sprawie trzeba wykazać się wyjątkowym wyczuciem i cierpliwością. Nietrzymanie moczu może powodować uczucie zawstydzenia, przez co osoba starsza zamyka się w sobie i unika kontaktu z innymi osobami, a to z kolei pogarsza jej stan. Lepiej więc wesprzeć ją w radzeniu sobie z krępującą przypadłością. Jeśli nasz podopieczny nie jest w stanie w pełni tego kontrolować, warto wprowadzić stosowanie tzw. pieluchomajtek dla dorosłych, które zminimalizują dyskomfort. Istotne jest również zadbanie o higienę w celu uniknięcia problemów skórnych czy wręcz zakażenia dróg moczowych. 

Odpowiednia dieta, ruch czy stosowanie gimnastyki, zwłaszcza mięśni Kegla u kobiet, to najważniejsze czynniki, które mogą poprawić stan tej choroby, a tym samym wpłyną pozytywnie na samopoczucie bliskiej osoby. Pamiętajmy, że zapewnienie odpowiedniego komfortu fizycznego wpłynie pozytywnie na komfort psychiczny.

Oprac. Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe

    Dieta na depresję

    Istnieje coraz więcej dowodów na to, że sposób odżywiania ma znaczenie dla funkcjonowania mózgu i może wspierać proces terapeutyczny w depresji czy nerwicy. Zmiana diety potrafi łagodzić objawy obniżonego nastroju, lęku czy napięcia, oddziałując na neuroprzekaźniki. Zdrowe odżywianie nie zastąpi leczenia farmakologicznego ani psychoterapii, lecz może być ich ważnym uzupełnieniem. 

  • AdobeStock

    Kwasy omega pomagają zadbać o kondycję naszego organizmu

    Badania wykazują, że kwasy omega-3 pomagają zachować sprawność pracy mózgu i funkcji poznawczych w ciągu całego życia, utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi oraz zdrowy poziom trójglicerydów, wspierają prawidłowe widzenie, a także wykazują działanie przeciwzapalne - wymienia dr inż. Katarzyna Wolnicka, specjalistka dietetyki i wykładowczyni akademicka z Instytutu Zrównoważonego Żywienia

  • AdobeStock/konik60

    Do czego potrzebne są nam kwasy omega 3

    Korzystny wpływ kwasów omega 3 na organizm jest potwierdzony klinicznie. Ponieważ obecne są w każdej komórce organizmu są istotne dla osób w każdym wieku – począwszy od okresu prenatalnego do późnej starości.

  • Adobe Stock/Daniel Jędzura

    Ortoreksja – w szponach zdrowego jedzenia

    Ortoreksja to zaburzona relacja z jedzeniem. Zaczyna się niepozornie. Najpierw z jadłospisu eliminuje się ewidentnie niezdrowe potrawy, a potem kontroluje się już wszystko, co pojawia się na talerzu pod względem jakości dostarczanych składników. Restrykcyjnej ocenie poddaje się każdą etykietę produktu. Omija żywność przetworzoną i nieodpowiednio przygotowaną. W końcu myśl o zdrowym jedzeniu staje się obsesją.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Ciężka błonica u niezaszczepionego dziecka

    Wiadomo już, że chory na błonicę 6-latek nie był szczepiony, choć szczepienia te są w naszym kraju obowiązkowe. Główny Inspektorat Sanitarny rozpoczął dochodzenie epidemiologiczne – chodzi o ustalenie, kto miał styczność z zakażonym. Sprawa jest traktowana bardzo poważnie. Wiadomo, że dziecko wróciło właśnie z wakacji w Afryce. 

  • Dlaczego ludzie tracą wzrok?

  • Rośnie liczba noworodków pozostawianych w szpitalach po urodzeniu

  • Nie warto oszukiwać, przygotowując się do kolonoskopii

  • Endoprotezy – od cementu po druk 3D i sensory

  • AdobeStock

    Kwasy omega pomagają zadbać o kondycję naszego organizmu

    Badania wykazują, że kwasy omega-3 pomagają zachować sprawność pracy mózgu i funkcji poznawczych w ciągu całego życia, utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi oraz zdrowy poziom trójglicerydów, wspierają prawidłowe widzenie, a także wykazują działanie przeciwzapalne - wymienia dr inż. Katarzyna Wolnicka, specjalistka dietetyki i wykładowczyni akademicka z Instytutu Zrównoważonego Żywienia

  • Lekarze rodzinni i testy HIV

  • Woreczki nikotynowe groźne dla jamy ustnej