Starzenie się to najczęściej stopniowa utrata sprawności fizycznej, a często również psychicznej. Zwykle dochodzi do tego dodatkowe utrudnienie  - wielochorobowość. Zawsze jednak można zapobiec wielu niekorzystnym zdarzeniom i zminimalizować wiele dolegliwości.

• POLEĆ
• TWEETNIJ
• UDOSTĘPNIJ
• Pobierz

• Zapobiegaj skutkom długotrwałego unieruchomienia

Choć aktywność fizyczna w podeszłym wieku bywa problemem, paradoksalnie wtedy właśnie trzeba zadbać o nią szczególnie. Dotyczy to także osób, które w następstwie chorób są częściowo lub całkowicie unieruchomione. Pomocne mogą okazać się odpowiednie masaże oraz gimnastyka kończyn, by zapobiegać zmianom stawowo-mięśniowym i przykurczom kończyn.

- Długotrwałe unieruchomienie pacjenta wpływa negatywnie na jego stan zdrowia. Organizm odczuwa ogólne osłabienie, spadek napięcia mięśni bądź całkowity ich zanik, pojawiają się odleżyny, infekcje dróg oddechowych czy układu wydalniczego. Bardzo istotna jest tu pomoc drugiej osoby, najczęściej członka rodziny. To ważne, by rodziny pacjentów wiedziały, jak należy się nimi opiekować, gdy wrócą po leczeniu do domów – mówi Beata Drzazga z Centrum Medycznego BetaMed w Warszawie.

Upadki to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych osób starszych. Warto zrobić wszystko, by im zapobiegać, a zatem zadbać o bardzo dobre oświetlenie (seniorzy potrzebują silniejszego światła niż ludzie młodzi), usunięcie chodników, na których można się poślizgnąć, zamocowanie poręczy. W zachowaniu równowagi pomagają ćwiczenia postawy, a także specjalny trening wstawania, by nie doszło do upadku w razie pionizacji ciała. Zestaw odpowiednich ćwiczeń (filmy instruktażowe) znaleźć można na stronie Krajowej Izby Fizjoterapeutów. 

• Unikaj odleżyn

Bardzo częstym skutkiem długotrwałego unieruchomienia osoby chorej są odleżyny. Można nie doprowadzić do ich powstania, choć wymaga to wiele pracy.

Odleżyny tworzą się dlatego, że przez unieruchomienie całego ciała skóra narażona jest na ciągły ucisk i tarcie, a ponieważ to zaburza krążenie, tkanki są gorzej odżywione - powstają rany, które - m.in. z powodu tego, że zaburzone jest krążenie, trudno się goją. Stąd konieczne są jak najczęstsze zmiany pozycji osoby leżącej (by skóra nie była uciskana), oklepywanie w celu pobudzenia krążenia, nacieranie specjalnymi kremami i maściami najlepiej co około dwie godziny, co także pozwala uniknąć ucisku na skórę i pobudza krążenie.

Warto jednak poznać prawidłowe techniki zmiany pozycji osoby leżącej, aby nie uszkodzić jeszcze bardziej delikatnej skóry. W przypadku osób stale leżących doskonale sprawdzają się materace przeciwodleżynowe. Leczenie odleżyn jest bardzo bolesne i długotrwałe, dlatego lepiej zapobiegać ich powstawaniu. Warto być w stałym kontakcie z lekarzem i pielęgniarką.

• Zadbaj o właściwe żywienie  

W procesie leczenia i pielęgnacji osoby starszej bardzo dużą rolę odgrywa odpowiednia dieta, bowiem wraz z wiekiem zmienia się zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze. Dietę należy układać zgodnie z trzema zasadami: regularne spożywanie posiłków, różnorodność doboru produktów i potraw oraz równoważenie bilansu energetycznego. Pamiętaj przy tym, że nieodpowiednio przygotowana i przechowywana żywność naraża seniora np. na infekcje pokarmowe.

- Przede wszystkim należy postawić na dietę lekko strawną, a same posiłki powinny być zbilansowane i łatwe do spożycia. Dużą rolę odgrywa białko, którego organizm potrzebuje podczas rekonwalescencji, a które odbudowuje tkanki, osocze i komórki odpornościowe. Duże znaczenie mają również węglowodany, których akceptowalny poziom wynosi 50-60% dziennego zapotrzebowania energetycznego – zwraca uwagę Beata Drzazga. 

W przypadku seniorów, którzy mają małą aktywność fizyczną, lepiej unikać smażenia oraz kalorycznych potraw, które mogą powodować rozwój chorób, np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. 

- Warto mieć świadomość, że osoby chore i w starszym wieku często borykają się z brakiem apetytu i utratą węchu, przez co chudną i nie mają ochoty, a często i pomysłów na przygotowywanie sobie posiłków – dodaje.

Niedożywienie seniorów jest bardzo poważnym problemem, pogarszającym rokowanie w chorobie i zmniejszającym jakość życia. Co istotne, niedożywiony senior może mieć nadwagę! Dietę najlepiej skonsultować z lekarzem i dietetykiem.

• Cukrzyca, częsty problem

Cukrzyca jest bardzo częstym problemem w wieku senioralnym. Leczy się ją za pomocą diety, tabletek i/lub insuliny. Wynika z nieprawidłowego działania trzustki w organizmie, ale wpływ na jej powstawanie ma także mała aktywność fizyczna chorych, nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze i wysoki poziom cholesterolu oraz nadmierne spożywanie cukrów oraz tłuszczy. Dlatego tak ważne jest dbanie o przestrzeganie diety i regularność posiłków. Warto też jeśli tylko to możliwe zwiększyć aktywność fizyczną, choćby w postaci regularnych spacerów, a jeśli nie są możliwe, ćwiczeń w pozycji leżącej lub siedzącej.

• Nietrzymanie moczu powszechne wśród seniorów

To wstydliwy problem, ale wśród seniorów zdarza się bardzo często. W tej sprawie trzeba wykazać się wyjątkowym wyczuciem i cierpliwością. Nietrzymanie moczu może powodować uczucie zawstydzenia, przez co osoba starsza zamyka się w sobie i unika kontaktu z innymi osobami, a to z kolei pogarsza jej stan. Lepiej więc wesprzeć ją w radzeniu sobie z krępującą przypadłością. Jeśli nasz podopieczny nie jest w stanie w pełni tego kontrolować, warto wprowadzić stosowanie tzw. pieluchomajtek dla dorosłych, które zminimalizują dyskomfort. Istotne jest również zadbanie o higienę w celu uniknięcia problemów skórnych czy wręcz zakażenia dróg moczowych. 

Odpowiednia dieta, ruch czy stosowanie gimnastyki, zwłaszcza mięśni Kegla u kobiet, to najważniejsze czynniki, które mogą poprawić stan tej choroby, a tym samym wpłyną pozytywnie na samopoczucie bliskiej osoby. Pamiętajmy, że zapewnienie odpowiedniego komfortu fizycznego wpłynie pozytywnie na komfort psychiczny.

Oprac. Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl