Pięć zasad pielęgnacji osób starszych

Starzenie się to najczęściej stopniowa utrata sprawności fizycznej, a często również psychicznej. Zwykle dochodzi do tego dodatkowe utrudnienie  - wielochorobowość. Zawsze jednak można zapobiec wielu niekorzystnym zdarzeniom i zminimalizować wiele dolegliwości.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
  • Zapobiegaj skutkom długotrwałego unieruchomienia

Choć aktywność fizyczna w podeszłym wieku bywa problemem, paradoksalnie wtedy właśnie trzeba zadbać o nią szczególnie. Dotyczy to także osób, które w następstwie chorób są częściowo lub całkowicie unieruchomione. Pomocne mogą okazać się odpowiednie masaże oraz gimnastyka kończyn, by zapobiegać zmianom stawowo-mięśniowym i przykurczom kończyn.

- Długotrwałe unieruchomienie pacjenta wpływa negatywnie na jego stan zdrowia. Organizm odczuwa ogólne osłabienie, spadek napięcia mięśni bądź całkowity ich zanik, pojawiają się odleżyny, infekcje dróg oddechowych czy układu wydalniczego. Bardzo istotna jest tu pomoc drugiej osoby, najczęściej członka rodziny. To ważne, by rodziny pacjentów wiedziały, jak należy się nimi opiekować, gdy wrócą po leczeniu do domów – mówi Beata Drzazga z Centrum Medycznego BetaMed w Warszawie.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Upadki u seniorów - jak im zapobiegać?

Co roku w Polsce upada ponad milion seniorów. To jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji, a u osób powyżej 65 lat najczęstsza przyczyna śmiertelności. Wielokrotnie częstsza niż wypadki komunikacyjne – ostrzega Narodowy Instytut Geriatrii, Rehabilitacji i Reumatologii.

Upadki to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych osób starszych. Warto zrobić wszystko, by im zapobiegać, a zatem zadbać o bardzo dobre oświetlenie (seniorzy potrzebują silniejszego światła niż ludzie młodzi), usunięcie chodników, na których można się poślizgnąć, zamocowanie poręczy. W zachowaniu równowagi pomagają ćwiczenia postawy, a także specjalny trening wstawania, by nie doszło do upadku w razie pionizacji ciała. Zestaw odpowiednich ćwiczeń (filmy instruktażowe) znaleźć można na stronie Krajowej Izby Fizjoterapeutów. 

  • Unikaj odleżyn

Bardzo częstym skutkiem długotrwałego unieruchomienia osoby chorej są odleżyny. Można nie doprowadzić do ich powstania, choć wymaga to wiele pracy.

Odleżyny tworzą się dlatego, że przez unieruchomienie całego ciała skóra narażona jest na ciągły ucisk i tarcie, a ponieważ to zaburza krążenie, tkanki są gorzej odżywione - powstają rany, które - m.in. z powodu tego, że zaburzone jest krążenie, trudno się goją. Stąd konieczne są jak najczęstsze zmiany pozycji osoby leżącej (by skóra nie była uciskana), oklepywanie w celu pobudzenia krążenia, nacieranie specjalnymi kremami i maściami najlepiej co około dwie godziny, co także pozwala uniknąć ucisku na skórę i pobudza krążenie.

Warto jednak poznać prawidłowe techniki zmiany pozycji osoby leżącej, aby nie uszkodzić jeszcze bardziej delikatnej skóry. W przypadku osób stale leżących doskonale sprawdzają się materace przeciwodleżynowe. Leczenie odleżyn jest bardzo bolesne i długotrwałe, dlatego lepiej zapobiegać ich powstawaniu. Warto być w stałym kontakcie z lekarzem i pielęgniarką.

  • Zadbaj o właściwe żywienie  
Fot. PAP/J.P.

Rany przewlekłe – czy dieta pomaga w ich leczeniu?

To FAKT! Trudno gojące się rany, takie jak np. odleżyny czy stopa cukrzycowa, mogą wymagać specyficznej zmiany diety, m.in. po to, by organizm produkował więcej kolagenu. O jakie zmiany chodzi? Podpowiadamy - co jeść, a czego unikać.

W procesie leczenia i pielęgnacji osoby starszej bardzo dużą rolę odgrywa odpowiednia dieta, bowiem wraz z wiekiem zmienia się zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze. Dietę należy układać zgodnie z trzema zasadami: regularne spożywanie posiłków, różnorodność doboru produktów i potraw oraz równoważenie bilansu energetycznego. Pamiętaj przy tym, że nieodpowiednio przygotowana i przechowywana żywność naraża seniora np. na infekcje pokarmowe.

- Przede wszystkim należy postawić na dietę lekko strawną, a same posiłki powinny być zbilansowane i łatwe do spożycia. Dużą rolę odgrywa białko, którego organizm potrzebuje podczas rekonwalescencji, a które odbudowuje tkanki, osocze i komórki odpornościowe. Duże znaczenie mają również węglowodany, których akceptowalny poziom wynosi 50-60% dziennego zapotrzebowania energetycznego – zwraca uwagę Beata Drzazga. 

W przypadku seniorów, którzy mają małą aktywność fizyczną, lepiej unikać smażenia oraz kalorycznych potraw, które mogą powodować rozwój chorób, np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. 

- Warto mieć świadomość, że osoby chore i w starszym wieku często borykają się z brakiem apetytu i utratą węchu, przez co chudną i nie mają ochoty, a często i pomysłów na przygotowywanie sobie posiłków – dodaje.

Niedożywienie seniorów jest bardzo poważnym problemem, pogarszającym rokowanie w chorobie i zmniejszającym jakość życia. Co istotne, niedożywiony senior może mieć nadwagę! Dietę najlepiej skonsultować z lekarzem i dietetykiem.

Cukrzyca jest bardzo częstym problemem w wieku senioralnym. Leczy się ją za pomocą diety, tabletek i/lub insuliny. Wynika z nieprawidłowego działania trzustki w organizmie, ale wpływ na jej powstawanie ma także mała aktywność fizyczna chorych, nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze i wysoki poziom cholesterolu oraz nadmierne spożywanie cukrów oraz tłuszczy. Dlatego tak ważne jest dbanie o przestrzeganie diety i regularność posiłków. Warto też jeśli tylko to możliwe zwiększyć aktywność fizyczną, choćby w postaci regularnych spacerów, a jeśli nie są możliwe, ćwiczeń w pozycji leżącej lub siedzącej.

  • Nietrzymanie moczu powszechne wśród seniorów

To wstydliwy problem, ale wśród seniorów zdarza się bardzo często. W tej sprawie trzeba wykazać się wyjątkowym wyczuciem i cierpliwością. Nietrzymanie moczu może powodować uczucie zawstydzenia, przez co osoba starsza zamyka się w sobie i unika kontaktu z innymi osobami, a to z kolei pogarsza jej stan. Lepiej więc wesprzeć ją w radzeniu sobie z krępującą przypadłością. Jeśli nasz podopieczny nie jest w stanie w pełni tego kontrolować, warto wprowadzić stosowanie tzw. pieluchomajtek dla dorosłych, które zminimalizują dyskomfort. Istotne jest również zadbanie o higienę w celu uniknięcia problemów skórnych czy wręcz zakażenia dróg moczowych. 

Odpowiednia dieta, ruch czy stosowanie gimnastyki, zwłaszcza mięśni Kegla u kobiet, to najważniejsze czynniki, które mogą poprawić stan tej choroby, a tym samym wpłyną pozytywnie na samopoczucie bliskiej osoby. Pamiętajmy, że zapewnienie odpowiedniego komfortu fizycznego wpłynie pozytywnie na komfort psychiczny.

Oprac. Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • AdobeStock/Halfpoint

    Operacje bariatryczne w większości dają dobre wyniki

    Jednym ze sposobów pomocy osobom z poważną otyłością są operacje bariatryczne, które polegają na zmniejszeniu objętości żołądka lub zmianie przebiegu przewodu pokarmowego. Stosowane metody są coraz lepsze, a naukowcy coraz dokładniej analizują długotrwałe skutki takich zabiegów. W większości efekty są pozytywne – wynika z badań.

  • AdobeStock

    Dieta planetarna wydłuża życie

    Coraz więcej badań potwierdza, że sposób, w jaki się żywimy, może znacząco wpływać na tempo starzenia się organizmu oraz na jakość życia w starszym wieku. W kontekście starzejącego się społeczeństwa naukowcy zwracają szczególną uwagę na tzw. zdrowe starzenie się, czyli takie, które pozwala jak najdłużej zachować sprawność fizyczną, psychiczną i poznawczą, przy jednoczesnym braku poważnych chorób przewlekłych - mówi dr Katarzyna Wolnicka, ekspertka think tanku Żywność dla Przyszłości Interdyscyplinarnego Centrum Analiz i Współpracy.

  • Adobe

    Czarny bez – superfood czy toksyczna pułapka?

    Czarny bez (Sambucus nigra) rośnie na obrzeżach pól, w parkach i w żywopłotach, a jego białe kwiaty i ciemne jagody od dawna trafiają do domowych spiżarni. W ostatnich latach krzew przyciąga również uwagę naukowców, którzy dokładniej opisują zarówno jego wartość odżywczą, jak i toksyczne pułapki. 

  • Adobe

    Dlaczego tak bardzo lubimy bób?

    Pierwszy bób w sezonie to coś w rodzaju małego święta. Na tę kulinarną przyjemność czeka wielu Polaków. Wystarczy kilka minut, by ziarna wylądowały we wrzątku, a cała kuchnia wypełniła się intensywną, bulionową wonią. Ten charakterystyczny aromat to pierwsza podpowiedź, że bób ma w sobie coś, co nasz mózg koduje jako czystą przyjemność.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Zanim kupisz przeczytaj skład

    W 2023 roku do GIS zgłoszono ponad 26 tys. nowych suplementów. "Tymczasem z raportu UOKiK i danych z Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że nie wszystkie produkty zawierają deklarowane substancje w odpowiednich dawkach. Dlatego studenci farmacji postanowili zaanagażować się w kampanię edukacyjną" - mówi mgr farmacji Artur Chojnacki Przewodniczący PTSF.

  • Kiedy rozpocząć ćwiczenia po porodzie?

  • Lex Szarlatan uderza w pseudoterapie

  • Zawał serca bez miażdżycy. Przyczyną bywa stres, zmęczenie lub używki

  • Szkodliwy pocałunek? Czasem lepiej go unikać.

  • AdobeStock

    Polskie dzieci z szansą na refundację ultranowoczesnego leczenia białaczki

    W leczeniu białaczek limfoblastycznych immunoterapia zwiększa szanse na wyzdrowienie także dzieciom z grupy wysokiego ryzyka nawrotu choroby. Daje też mniej toksycznych skutków ubocznych i nie wymaga hospitalizacji. Staramy się, aby była dostępna w ramach programu lekowego – mówi prof. dr hab. n. med. Wojciech Młynarski, kierownik Kliniki Pediatrii, Onkologii i Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

  • Proste sposoby na upały

  • Sprawdź, czy umiesz korzystać bezpiecznie ze słońca

Serwisy ogólnodostępne PAP