Ubytek masy ciała u starszych osób zwiększa ryzyko zgonu
Wahania masy ciała są często odzwierciedleniem kondycji całego organizmu. Ubytek masy ciała u starszych, nieobciążonych poważnymi chorobami internistycznymi osób ma związek z ryzykiem zgonu.
Fot. PAP/P. Werewka
Przeanalizowano dane ponad 16,5 tysiąca zdrowych osób po 70. roku życia, którym na początku badania oraz po rocznej obserwacji mierzono obwód talii i masę ciała. Badanie obejmowało osoby bez widocznej choroby sercowo-naczyniowej (CVD), demencji, niepełnosprawności fizycznej lub ograniczającej życie choroby przewlekłej. Analizę danych przeprowadzono od kwietnia do września 2022 roku.
Głównym odkryciem tego badania było to, że utrata masy ciała o ponad 10 proc. wiązała się z wyższą śmiertelnością z jakiejkolwiek przyczyny (w tym zwiększoną śmiertelnością z powodu raka, CVD i innych niż rak chorób układu krążenia) zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet.
Zauważono, że mężczyźni z ubytkiem masy ciała między 5% a 10% mieli o 33% wyższe ryzyko zgonu z jakiegokolwiek powodu niż mężczyźni ze stabilną masą ciała. U mężczyzn z ubytkiem masy ciała większym niż 10% ryzyko wynosiło 289%. Dla kobiet wartości te wyniosły odpowiednio 26% i 114%. Ubytek masy ciała o więcej niż 10% zwiększał ryzyko zgonu z powodu nowotworu 3,5 krotnie u mężczyzn i 2,8-krotnie u kobiet. Ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych było ponad 3-krotnie większe dla mężczyzn z ubytkiem masy ciała większym niż 10% w porównaniu do mężczyzn bez ubytku masy ciała, a dla kobiet blisko dwukrotnie większe.
W dwóch wcześniejszych badaniach analizowano związek utraty masy ciała ze śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia i nowotworów, uzyskując sprzeczne wyniki. Badanie Enquête de Santé Psychologique-Risques, Incidence et Traitement (ESPRIT) wykazało, że utrata masy ciała była związana z wyższą śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia, ale nie z rakiem. Z kolei badanie Guangzhou Biobank wykazało, że zgłaszana przez pacjentów utrata masy ciała była związana z wyższą śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia i raka. Badania te różniły się od obecnej kohorty tym, że obejmowały uczestników z różnymi chorobami przewlekłymi i nie uwzględniały ani nie wykluczały osób z niedawną hospitalizacją. Tym razem wykazano, że utrata masy ciała była związana ze śmiertelnością z jakiejkolwiek przyczyny i wzrostem wszystkich głównych przyczyn zgonów, w tym raka i CVD w początkowo zdrowej populacji. Ponadto badanie wykazało, że wyniki te utrzymywały się nawet po uwzględnieniu wieku, stanu słabości, wyjściowego BMI, kraju urodzenia, palenia tytoniu, nadciśnienia, cukrzycy i hospitalizacji w ciągu ostatnich 24 miesięcy. Dostosowanie do niedawnej hospitalizacji jest ważne, ponieważ po hospitalizacji często następuje utrata masy ciała z powodu ostrych stanów.
Okazało się, że utrata masy ciała u starszych mężczyzn i kobiet wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności niezależnie od wyjściowej masy ciała danej osoby (tj. nieoczekiwana utrata masy ciała nawet wśród dorosłych z otyłością wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością, niezależnie od innych potencjalnych korzyści z utraty masy ciała, które są związane z jakością życia i innymi chorobami).
Obserwacja, że utrata masy ciała była związana ze śmiertelnością wśród mężczyzn, może wynikać z różnych cech składu ciała mężczyzn i kobiet. U mężczyzn większa część masy ciała składa się z masy mięśniowej i kostnej, podczas gdy u kobiet większa część masy ciała składa się z tłuszczu. Jeśli utrata masy ciała poprzedzająca przewlekłą chorobę jest głównie utratą masy mięśniowej i kostnej, może to wyjaśniać różnice obserwowane między mężczyznami i kobietami. Coś podobnego może wyjaśniać, dlaczego utrata masy ciała, a nie zmniejszenie obwodu talii WC, jest bardziej związana ze śmiertelnością.
W tej grupie wiekowej utrata masy ciała była w dużej mierze związana ze zmniejszeniem apetytu, co prowadziło do zmniejszenia spożycia żywności. Apetyt jest złożonym procesem, regulowanym zarówno przez ośrodkowy układ nerwowy, jak i różne krążące hormony. Przedstawiono kilka propozycji wyjaśniających, dlaczego apetyt może być tłumiony we wczesnych stadiach przewlekłej choroby, począwszy od wzrostu odporności na hormony stymulujące apetyt zwiększone poziomy cytokin zapalnych i wysokie poziomy innych mediatorów, takich jak czynnik różnicowania wzrostu. Stężenia tego ostatniego w osoczu są zwiększone w przewlekłej chorobie zapalnej, większości podtypów raka oraz chorobach układu krążenia i nerek, a kilka badań podłużnych wykazało, że jest on niezależnie związany ze spadkiem masy mięśniowej i siły mięśni.
Biorąc pod uwagę wyniki tych badań lekarze powinni być świadomi istotnego związku ze śmiertelnością nawet stosunkowo niewielkiej utraty masy ciała (≥5%), szczególnie wśród starszych mężczyzn. Ryzyko to wykracza poza zwiększone ryzyko zachorowania na raka, obejmując choroby układu krążenia i szereg innych schorzeń ograniczających życie.
Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
Źródło:
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2803643
