„Równouprawnienie” w piciu alkoholu wśród nastolatków?

Przez całe lata to nastoletni chłopcy pili więcej i częściej niż ich rówieśniczki. Obecnie jednak ten trend się zmienia. Dobra wiadomość jest taka, że wśród 15 i 16-latków generalnie spada zarówno zainteresowanie alkoholem, jak i skłonność do upijania się.

Fot. PAP/Jacek Turczyk
Fot. PAP/Jacek Turczyk

W 2019 r. utrzymał się trwający już od blisko dwóch dekad trend spadkowy dotyczący spożywania napojów alkoholowych przez 15 i 16-latków. To jeden z głównych wniosków, jakie wypływają z najnowszej edycji ogólnopolskich badań ESPAD, dotyczących używania substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną.

Konkretnie, w ramach tego badania, 47 proc. ankietowanych uczniów z tej grupy wiekowej przyznało, że piło alkohol w ciągu ostatnich 30 dni, podczas gdy jeszcze w 2003 r. odsetek ten wynosił aż 66 proc. Z kolei na pytanie o konsumpcję alkoholu w ciągu ostatnich 12 miesięcy twierdząco odpowiedziało w ankiecie z 2019 r. 69 proc. uczniów z tej grupy wiekowej, podczas gdy w 2003 r. było to aż 85 proc.

W tym kontekście warto dodać, że wśród 15 i 16-latków, do picia w ciągu ostatnich 30 dni, przyznał się w 2019 r. podobny odsetek chłopców (46 proc.), jak i dziewcząt (47 proc.). To jednak oznacza dużą zmianę i nowość, bo w poprzednich edycjach badania chłopcy zawsze znacząco przeważali.

Fot. PAP

Grzechy młodych: alkohol, papierosy i hazard w sieci

Hazard, alkohol, papierosy i uzależnienie od internetu – to problemy niepokojąco dużej liczby młodych ludzi w Polsce. Choć używanie dopalaczy spada, to wciąż zbyt wielu uczniów po nie sięga.

Co ciekawe, zrównanie się chłopców i dziewczynek w tej dziedzinie nie wynika wcale z faktu, że wzrosła konsumpcja napojów alkoholowych wśród uczennic, lecz z dużego spadku popularności alkoholu wśród uczniów. Dla porównania: w 2003 r. picie alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni deklarowało aż 72 proc. chłopców i 60 proc. dziewczynek z tej właśnie grupy wiekowej. 

O tym, że są powody do umiarkowanego optymizmu świadczą też deklaracje młodzieży dotyczące silnego upijania się (w ciągu ostatnich 30 dni). Również i w tej kwestii widoczna jest istotna poprawa sytuacji. Konkretnie, w badaniu z 2019 r. przyznało się do tego „tylko” 11 proc. 15 i 16-latków, podczas gdy np. w 2011 r. odsetek ten był o całe trzy punkty procentowe wyższy (14 proc.).   

W części badania ESPAD dotyczącej alkoholu niepokoić może jednak bardzo m.in. fakt, że alkohol, zwłaszcza piwo, jest wciąż zbyt łatwo dostępny dla nieletnich. Niemal jedna czwarta uczniów w wieku 15-16 lat zadeklarowała, że w ciągu ostatnich 30 dni dokonała zakupu piwa, choć według prawa jest to przecież zabronione. Nic dziwnego, że w ocenie aż 46 proc. ankietowanych piwo jest bardzo łatwe do zdobycia.

Warto przy tym pamiętać, że prawny zakaz sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim ma medyczne przesłanki: picie alkoholu w sytuacji, gdy mózg wciąż się rozwija może mieć wiele negatywnych konsekwencji.

Sprawdź, czym i dlaczego trują się nastolatki

Papierosy kontra e-papierosy

Z badań ESPAD 2019 r. wynika, że obok alkoholu, dużą popularnością wśród młodzieży cieszą się również wyroby nikotynowe – zarówno te tradycyjne, jak i nowatorskie, czyli głównie e-papierosy. 

I tak, do palenia tytoniu w ciągu ostatnich 30 dni przyznało się w 2019 r. aż 23 proc. 15 i 16-latków, podczas gdy do „wapowania”, czyli korzystania z e-papierosów aż 30 proc. Przy okazji warto dodać, że w przypadku starszej młodzieży szkolnej (17-18 lat) odsetki te są znacząco wyższe i wynoszą odpowiednio: 36 i 37 proc. 

Profilaktyka zachowań ryzykownych i uzależnień

- Za tego rodzaju problemami młodzieży szkolnej tak naprawdę w dużej mierze stoją dorośli, więc również do nich powinny być kierowane działania profilaktyczne i interwencyjne, które mają przeciwdziałać używaniu przez młodzież substancji psychoaktywnych – podkreśla Katarzyna Łukowska, dyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Rysunek o nastoletniej depresji/Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Sposób na nastoletnią depresję: szacunek i empatia

Nastolatek często ukrywa depresję, bo nie chce swoimi problemami obciążać rodziców. Dostrzeżenie problemu dziecka i odpowiednia rozmowa są pierwszym krokiem do pokonania tej choroby.  Nie jest łatwo, zwłaszcza że u młodych ludzi objawem depresji mogą być kłopoty szkolne i wzrost agresji.

Chodzi m.in. o sprzedawców, których zdaniem specjalistów od profilaktyki należy uczyć legitymowania młodzieży, a także odmawiania nieletnim sprzedaży napojów alkoholowych czy też wyrobów nikotynowych. Rzecz jasna chodzi także o rodziców, których należy uczyć traktowania dzieci z szacunkiem, wspierania ich i budowania z nimi dobrej więzi – bo jak podkreślają eksperci jest ona istotnym czynnikiem chroniącym przed zachowaniami ryzykownymi i uzależnieniami. Chodzi też o nauczycieli, bo środowisko szkolne i dobry klimat w nim panujący również stanowią czynnik chroniący młodzież przed podejmowaniem ryzykownych zachowań. Na liście są jednak również twórcy reklam i marketerzy, do których eksperci od uzależnień apelują m.in. o umiar w budowaniu pozytywnych skojarzeń z alkoholem i innymi używkami.

Na koniec wyjaśnijmy, że badania ankietowe ESPAD realizowane są w Polsce od 1995 r. co 4 lata i stanowią część międzynarodowego projektu: „European School Survey Project on Alcohol and Drugs”. Dotyczą one używania substancji psychoaktywnych przez młodzież (głównie eksperymentalnego i okazjonalnego). Najnowsza edycja tych badań została zrealizowana przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii (KBPN) przy współpracy Instytutu Psychiatrii i Neurologii (IPiN) – na reprezentatywnych losowych próbach uczniów w wieku 15-16 lat oraz 17-18 lat z całej Polski.

Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl

Źródła:

Konferencja prasowa online pt. „Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież w 2019 roku – wyniki badania ESPAD”, zorganizowana przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która odbyła się 25 czerwca 2020 r.

Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii
 

Autor

Wiktor Szczepaniak

Wiktor Szczepaniak - Doświadczony dziennikarz, redaktor i specjalista ds. komunikacji społecznej. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował m.in. w Polskiej Agencji Prasowej, Pulsie Biznesu, Instytucie Żywności i Żywienia, Instytucie Psychiatrii i Neurologii oraz w Głównym Inspektoracie Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Specjalizuje się w tematach związanych z żywnością i żywieniem, zdrowiem publicznym, profilaktyką zdrowotną, medycyną stylu życia, psychologią, neuroróżnorodnością, nauką i edukacją.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Adobe Stock

    Dziecko ze spektrum autyzmu ma inaczej, rodzice jego też

    Dziecko rozwijające się w spektrum autyzmu to wyzwanie dla rodzica. Życie z nim ma wiele odcieni. Zdarzają się wzloty i upadki, jak w życiu każdego, tylko trochę inaczej. Czym jest spektrum autyzmu w czterech ścianach, 24 godziny na dobę?  - Przyciągał uwagę jak magnes metal, pochłaniał mój czas – opisuje jedna z mam już prawie dorosłego syna z zespołem Aspergera.

  • Adobe Stock

    Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

    O higienę jamy ustnej dziecka należy dbać jeszcze przed wyrznięciem się pierwszego zęba, a ze szczoteczką do zębów i pastą zaznajamiać, zanim wyrośnie ono z pieluch. Samodzielność w myciu zębów owszem, ale pod czujnym okiem dorosłego i to dość długo.

  • Adobe Stock

    Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

    Rzadko się nad tym zastanawiamy, ale posiłek to nie tylko smak, ale cała gama doznań sensorycznych wynikających z kolorów, zapachów, konsystencji, kompozycji na talerzu. Dzieci z nadwrażliwością zmysłów mogą czuć się przytłoczone tą kakofonią i w rezultacie jeść bardzo mało i bez urozmaicenia.

NAJNOWSZE

  • anasttrofimova20/Adobe

    Cukier szkodzi, a nie krzepi

    Zrozumienie, że cukier szkodzi, przychodzi ludziom z oporami. Może dlatego, że nadmiar słodkości kojarzony jest przede wszystkim z otyłością i próchnicą, a rzadziej się mówi o poważnych schorzeniach, którym sprzyja: stłuszczeniu wątroby, chorobach trzustki, trwałych zmianach w metabolizmie, a nawet demencji.

  • Nie zapomnij o zielonym do zupy

  • Limit na żywienie

  • Medycyna uczy się na swoich błędach

  • Nauka kontra łysienie – mecz wciąż trwa

  • Adobe Stock

    Leki ratujące życie – zmiany w definicji pierwszej pomocy

    Osoby chorujące przewlekle, gdy zagrożone jest ich życie – np. w wyniku wstrząsu anafilaktycznego, ciężkiej hipoglikemii czy napadu padaczki – wymagają natychmiastowej interwencji. Prawo obliguje świadków do niezwłocznego wezwania pomocy medycznej, nie mówi jednak nic o podaniu leków ratujących życie wydawanych z przepisu lekarza, np. adrenaliny czy glukagonu. Wkrótce ma się to zmienić.

  • Droga mleka kobiecego od dawczyń

  • Nadciśnienie i sport - to nie musi się wykluczać