Zdrowie zapisane w moczu

Choć w diagnostyce większości chorób niezbędne są dziś różnorodne badania, w tym obrazowe czy histopatologiczne, to najnowsze technologie wkrótce mogą pozwalać na wczesne wykrywanie licznych problemów ze zdrowiem. Mowa nawet o różnego typu nowotworach czy chorobie Alzheimera.

zdj. AdobeStock
zdj. AdobeStock

Czy można sprawdzić obecność zmian nowotworowych bez biopsji?

W połowie miesiąca naukowcy z Vanderbilt University opisali nowy rodzaj badania moczu, które – jeśli udałoby się wprowadzić je do klinik – może znacząco ułatwić wykrywanie i wykluczanie raka prostaty. To dopiero projekt naukowy, ale jego autorzy twierdzą, że nowy test może nawet zastąpić biopsję. 

Badacze zastosowali test wśród ponad 700 starszych mężczyzn z podwyższonym stężeniem PSA (swoisty antygen sterczowy – substancja świadcząca o zaburzeniach pracy prostaty, w tym o możliwości rozwijania się raka). Podczas gdy typowe dodatkowe badanie biomarkerów pozwalałoby uniknąć od 15 do 30 proc. niepotrzebnych biopsji – informują naukowcy – to nowy test nazwany MyProstateScore 2.0 (MPS2) pozwalałby w przebadanej grupie uniknąć aż od 35 do 42 proc. niepotrzebnych biopsji prostaty. 

„Prawie u 800 pacjentów z podwyższonym poziomem PSA nowy test był w stanie z dużą dokładnością wykluczyć obecność istotnego klinicznie raka prostaty. Pozwala tym samym na uniknięcie obciążających, inwazyjnych testów, takich jak MRI czy biopsja prostaty, z zachowaniem dużego stopnia pewności, że niczego nie przeoczymy” – mówi autor badania, urolog, prof. Jeffrey Tosoian, dyr. Translational Cancer Research w Vanderbilt University Medical Center.

Rak wywołany przez HPV do wykrycia w domu

Badanie moczu może potencjalnie pomagać w wykrywaniu różnych nowotworów, co pokazali niedawno m.in. specjaliści z University of Michigan Health Rogel Cancer Center. W połowie kwietnia zaprezentowali oni eksperymentalny test, który reaguje na obecne w moczu krótkie odcinki DNA produkowane przez nowotwory głowy i szyi wywołane wirusem HPV. Co więcej, choć nadal jest w fazie rozwojowej, test ma postać wygodnego zestawu do samodzielnego użycia. 

„Wiele osób nie jest świadomych, że mocz, mimo iż jest wytwarzany w nerkach, niesie informacje o różnych rodzajach raka. Nasze wyniki odnośnie różnic w wielkości fragmentów ctDNA i test, który opracowaliśmy dla wywołanych przez HPV nowotworów głowy i szyi, dostarczają kluczowych informacji na temat tego, jak oparte na analizie moczu testy diagnostyczne mogą wykrywać różne rodzaje nowotworów” – mówi dr Chandan Bhambhani, współautor badania. 

Fot. Najprościej mówiąc/Zdjęcie ilustracyjne

HPV: jak można się nim zarazić i przed nim chronić

Strzała amora, randki, bliskość, seks i… niechciany prezent – w postaci wirusa brodawczaka ludzkiego – HPV. Jest jednym z najczęściej występujących patogenów organizmu ludzkiego. Szerzy się przede wszystkim drogą kontaktów seksualnych.

„Ponadto tego rodzaju testy, w porównaniu do zwykłych procedur, prawdopodobnie będą chętniej wykonywane przez pacjentów wymagających obserwacji po leczeniu, a to ze względu na wygodę i możliwość samodzielnego pobierania materiały do badania” – dodaje ekspert. 

Czy możliwe są badania przesiewowe na chorobę Alzheimera?

Tymczasem zespół z Shanghai Jiao Tong University twierdzi, że przez analizę moczu można wykryć nawet oznaki choroby Alzheimera. Badacze zauważyli, że wczesnym fazom rozwoju tego schorzenia towarzyszy obecność w moczu kwasu mrówkowego. Jak zwracają uwagę badacze, obecne metody diagnozowania choroby są drogie, trudne w użyciu i właściwie nie nadają się do prowadzenia badań przesiewowych. To oznacza, że obecnie większość pacjentów zostaje zdiagnozowanych w momencie, gdy choroba dokonała już dużych postępów i jest zwykle za późno, aby wprowadzić skuteczne leczenie. 

„Choroba Alzheimera to postępujące, ukryte przez długi czas schorzenie, które może rozwijać się przez wiele lat, zanim pojawi się wyraźne upośledzenie poznawcze” – piszą naukowcy. „Wczesne stadia choroby następują przy tym jeszcze zanim dojdzie do nieodwracalnej demencji i to jest właśnie najlepszy moment na wprowadzenie leczenia. Dlatego w starszej populacji potrzebne są zakrojone na szeroką skalę badania przesiewowe szukające osób z wczesnymi stadiami schorzenia” – podkreślają eksperci. 

W projekcie badawczym z udziałem prawie 600 ochotników – zdrowych oraz cierpiących na chorobę Alzheimera w różnych stadiach – metoda pozwalała wykryć zaburzenie u osób już z niewielkimi, wczesnymi ubytkami poznawczymi. Stadium choroby można było jeszcze dokładniej określić, jeśli wyniki badania moczu połączono z rezultatami badania markerów schorzenia obecnych we krwi.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Choroba Alzheimera czy zwykłe starzenie się – sprawdź różnice

Efektem wydłużania się życia jest coraz częściej rozpoznawana choroba Alzheimera. Nie jest łatwo ją zdiagnozować. Sprawdź, jakie są jej typowe objawy i co je różni od objawów naturalnego starzenia się mózgu czy… depresji.

„Obecny w moczu kwas mrówkowy pozwala, jak się okazało, z doskonałą precyzją wykrywać chorobę Alzheimera. Sprawdzanie obecnych w moczu biomarkerów choroby Alzheimera jest wygodne i opłacalne. Do tego można je wykonywać w czasie rutynowych testów” – dodają badacze. 

Dlaczego badanie moczu jest istotne?

Nowego rodzaju badania moczu będą mogły się doskonale uzupełniać z nowoczesnymi metodami analizy krwi (https://zdrowie.pap.pl/zdrowie-w-ue/badanie-krwi-powie-wszystko), przy czym pod pewnymi względami mocz ma nawet przewagę. Piszą o tym m.in. naukowcy z Shanghai Changzheng Hospital w opublikowanej pod koniec ubiegłego roku analizie badań na ten temat. 

„Krew jest skomplikowanym płynem o różnorodnych funkcjach fizjologicznych i pozostaje relatywnie stabilna ze względu na utrzymujące równowagę organizmu mechanizmy. Mocz – przeciwnie – jest produktem ubocznym powstającym w nerkach i zmienia się w czasie. To czyni go doskonałym źródłem pojawiających się wcześnie biomarkerów” – wyjaśnia dr Cheng Xue z Shanghai Changzheng Hospital, główny autor opracowania. 

„Wyniki naszej analizy wskazują przede wszystkim na potencjał łączonego podejścia wykorzystującego zarówno biomarkery obecne w moczu jak i w surowicy, które może zapewnić bardziej holistyczną i spersonalizowaną strategię diagnozowania chorób oraz ich monitorowania” – podkreśla dr Xue.

Źródła:
Doniesienie na temat diagnostyki raka prostaty

Doniesienie na temat wykrywania raka głowy i szyi

Doniesienie na temat diagnozowania choroby Alzheimera

Doniesienie na temat analizy badań o znaczeniu obecnych w moczu markerów

Marek Matacz

https://zdrowie.pap.pl/zdrowie-w-ue/badanie-krwi-powie-wszystko

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP - kadr z filmu

    Sanofi: w ciągu ostatnich 50 lat szczepionki ocaliły ponad 150 milionów ludzi

    Materiał promocyjny

    „Kluczowe jest przyjęcie proaktywnego podejścia w ramach systemu opieki zdrowotnej, koncentrując się na zapobieganiu chorobom, a nie czekaniu na leczenie po ich wystąpieniu. ” - powiedziała Goze Umurhan, General Manager Vaccines, Central & South Europe MCO, Sanofi.

  • zdj.AdobeStock

    Świat wspiera Afrykę w walce z małpią ospą

    Epidemia mpox w Afryce to stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym (PHEIC) – ogłosiła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). To najwyższy poziom alarmu zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi (IHR). Aby wesprzeć kraje afrykańskie w walce z epidemią, Komisja Europejska koordynuje zakup i darowiznę 215 tys. dawek szczepionki.

  • zdj. pexels

    Co może oznaczać ból żeber przy dotyku?

    Materiał promocyjny

    Żebra to istotna część układu szkieletowego człowieka. Ich głównym zadaniem jest ochrona narządów klatki piersiowej, takich jak serce i płuca. Odgrywają też rolę w procesie oddychania – stanowią miejsce przyczepu mięśni odpowiedzialnych za ruchy oddechowe, a także umożliwiają zmiany objętości klatki piersiowej.

  • zdj.P.Werewka

    Techniki wspomaganego rozrodu nie wywołują raka u dzieci

    Wokół technik wspomaganego rozrodu (assisted reproductive technology, ART) narosło wiele mitów. Z jednym z nich, dotyczącym zwiększonej zapadalności na nowotwory dzieci urodzonych z ich pomocą, rozprawili się francuscy badacze. 

NAJNOWSZE

  • Werewka/PAP

    Historia. Brudne ręce chirurgów zamiast leczyć uśmiercały 

    Jeszcze na początku XIX w. chirurdzy kroili pacjentów brudnymi rękami. Nie myli ich nawet po sekcji zwłok, gdy udawali się tuż po tym przyjmować porody. Nosili czarne fartuchy, by łatwiej było na nich ukryć ślady krwi. Lekarz, który wpadł na prostą zależność – brudne ręce – zakażenie – popadł w obłęd, bo środowisko nie dało mu wiary. Dlaczego tyle wieków musiało minąć od stworzenia mydła do jego powszechnego stosowania, również w medycynie? I komu udało się w końcu odkazić sale operacyjne?

  • Generator Innowacyjności - od pomysłu do więzi międzypokoleniowych

  • Budynki podświetlone na czerwono na znak sprzeciwu wobec krzywdzenia dzieci

  • Jak się lepiej uczyć? Jest kilka trików

  • Cukier = próchnica

  • Adobe Stock

    Rany trudno gojące się pod kontrolą

    W Polsce aż milion pacjentów zmaga się z ranami trudno gojącymi się albo inaczej przewlekłymi, takimi jak odleżyny oraz owrzodzenia – cukrzycowe, żylne, niedokrwienne czy nowotworowe. Ten typ ran odpowiada za ogromne cierpienia fizyczne i psychiczne chorych oraz stanowi poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia.

  • Mikroplastik można znaleźć nawet w mózgu czy sercu – wskazują wstępne badania

  • Nie do kosza ani do WC, czyli jak utylizować leki