Pięć faktów o chorobach mózgu, których możesz nie znać

Występują znacznie częściej niż się powszechnie uważa. Aż jeden na trzech Europejczyków przynajmniej raz w życiu doświadcza choroby mózgu. Sprawdź o jakie przypadłości chodzi i co warto o nich wiedzieć.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Większość Polaków (64 proc.) przyznaje w badaniach ankietowych, że ich wiedza na temat chorób mózgu jest zła (raczej zła lub bardzo zła). Niestety, przyczynia się to do faktu, że choroby te kojarzą się Polakom bardzo negatywnie - przede wszystkim ze strachem, przerażeniem, bezsilnością i rozpaczą. Brak wiedzy w połączeniu z tymi negatywnymi skojarzeniami prowadzą z kolei do stygmatyzacji chorych.

Sprawdź, co możesz zrobić, by Twój mózg dłużej zachował młodość

„Blisko jedna piąta zapytanych nie chciałaby, żeby ich dziecko chodziło do tej samej klasy co dziecko z chorobą mózgu. Prawie jedna czwarta miałaby opory, by się zaprzyjaźnić z chorym dotkniętym chorobą mózgu, a jednej trzeciej nie odpowiadałoby małżeństwo ich dziecka z taką osobą” – czytamy w raporcie pt. Brain Plan dla Polski, dotyczącym zdrowia mózgu, który został wydany przez Fundację NeuroPozytywni, we współpracy z uznanymi ekspertami z dziedziny neurologii i psychiatrii. 

Co to są choroby mózgu? 

Pod tym szerokim pojęciem kryją się m.in.: 

• Choroby naczyń mózgowych (udary)
• Migrena i inne samoistne bóle głowy 
• Padaczka
• Choroba Alzheimera i inne demencje
• Stwardnienie rozsiane
• Choroba Parkinsona 
• Zaburzenia lękowe
• Zaburzenia nastroju (w tym depresja)
• Zaburzenia psychotyczne (w tym schizofrenia)
• Uzależnienia
• Nowotwory mózgu
• Zapalenie opon mózgowych
• Urazy mózgu. 

Komputer? Szydełkowanie? Książki? Mózg na dopingu

Korzystanie z komputera i dzierganie na drutach może przynosić więcej korzyści osobom po siedemdziesiątce w zachowaniu sprawnego umysłu niż czytanie książek – twierdzą naukowcy z Mayo Clinic.

Jak często występują choroby mózgu

Z badań Europejskiej Rady Mózgu (EBC) wynika, że co trzeci Europejczyk przynajmniej raz w swoim życiu doświadcza choroby mózgu. W Polsce populacja osób z chorobami mózgu szacowana jest już na blisko 15 mln. Niestety, eksperci spodziewają się, że w kolejnych latach będzie się ona powiększać. 

Spośród wspomnianych wyżej chorób mózgu w Polsce najczęściej występują zaburzenia lękowe (liczba chorych sięga 5,2 mln osób), migreny (3,8 mln osób), zaburzenia nastroju (2,5 mln osób), uzależnienia (1,2 mln), a także udary mózgu (644 tys.). 

Choroby mózgu często towarzyszą innym chorobom

Eksperci zwracają również uwagę na fakt, że choroby mózgu, w tym zwłaszcza zaburzenia nastroju (tzw. zaburzenia afektywne), często współwystępują z chorobami somatycznymi. Jakimi konkretnie?

Z danych epidemiologicznych wynika, że zaburzeniami nastroju najbardziej zagrożone są osoby cierpiące na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Nawet do 80 proc. osób chorych na RZS może jednocześnie borykać się z depresją lub innymi zaburzeniami afektywnymi. Podobne zjawisko można jednak zauważyć w przypadku wielu innych chorób przewlekłych, zwłaszcza tych o podłożu zapalnym.

Dowiedz się, jaki jest związek między chorobami somatycznymi a depresją

Udar nie boli, ale daje wyraźne objawy

Wiele osób po udarze prowadzi normalne życie. Podstawowym warunkiem na zminimalizowanie skutków udaru jest szybkie podanie odpowiednich leków. Dlatego w razie niepokojących objawów sugerujących udar, trzeba wzywać karetkę.

Inne choroby somatyczne, którym często towarzyszą zaburzenia nastroju (do 50 proc. przypadków) to m.in.: cukrzyca typu 2, choroba wieńcowa, nowotwór złośliwy, choroba Parkinsona i przewlekłe zespoły bólowe. 

„Depresja może jednak nie tylko być konsekwencją schorzenia somatycznego, lecz także stanowić czynnik ryzyka predysponujący do jego rozwoju. Szacuje się, że do 2020 r. depresja stanie się drugą po chorobie niedokrwiennej serca najczęstszą przyczyną niepełnosprawności na świecie. W 2030 r. będzie już pierwsza” – zaznaczają autorzy raportu.

Ten niepokojący trend wzrostowy wiąże się z niekorzystnymi zmianami cywilizacyjnymi, w tym m.in. ze starzeniem się społeczeństw krajów rozwiniętych. 

Czy chorobom mózgu można zapobiegać? 

Niektórym tak, a niektórym nie. Eksperci podkreślają, że dzięki zdrowemu stylowi życia (zdrowe żywienie, regularna aktywność fizyczna i umysłowa, adekwatna ilość snu, brak nałogów, higiena psychiczna) można istotnie zmniejszyć ryzyko zachorowania np. na udar mózgu.

Ruch rozwija nie tylko mięśnie, ale i mózg. Od dawna.

Ćwiczysz, biegasz, chodzisz – rozwijasz swój mózg, a zwiększanie aktywności fizycznej zapobiega demencji. To wszystko dlatego, że miliony lat temu zaczęliśmy wędrować w poszukiwaniu pożywienia.

Z kolei dzięki szczepieniom można uchronić się m.in. przed zapaleniem mózgu, które należy do możliwych powikłań wielu chorób zakaźnych.

Niestety, niewiele jednak możemy zrobić - przynajmniej w świetle dzisiejszej wiedzy medycznej - aby zapobiec zachorowaniu na takie choroby mózgu, jak np. stwardnienie rozsiane czy schizofrenia.  

Ale uwaga! „Stosowanie zasad zdrowego stylu życia wpływa korzystnie także na pacjentów, u których zdiagnozowano już chorobę mózgu – pozwala na spowolnienie rozwoju choroby oraz powoduje zmniejszenie uciążliwości jej objawów” – podkreślają autorzy raportu. 

Oczywiście nie zwalnia to chorych ze stosowania się do innych zaleceń terapeutycznych, w tym m.in. zażywania adekwatnych leków, przepisanych im przez lekarza. Na szczęście medycyna dysponuje dziś wieloma innowacyjnymi lekami, które mogą znacząco poprawić jakość życia osób z chorobami mózgu. 

Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl 

Źródła: 

„Brain Plan dla Polski. Strategiczny raport dla zdrowia mózgu”, wyd. Fundacja NeuroPozytywni, Warszawa 2019 

Badania ankietowe pt. „Wiedza i opinia Polaków na temat chorób mózgu”, przeprowadzone przez agencję Kantar na zlecenie Fundacji NeuroPozytywni.