Cukrzyca szkodzi na krążenie

Osoby z cukrzycą są znacznie bardziej zagrożone różnymi schorzeniami krążeniowymi: miażdżycą, udarem, zawałem czy niewydolnością serca – donoszą naukowcy. Mechanizmy, które za tym stoją, nadal są badane. To m.in. wahania glikemii, insulinooporność, nadwaga, zaburzona gospodarka lipidowa czy uszkodzenia nerek.

AdobeStock/Paweł Kacperek
AdobeStock/Paweł Kacperek

Cukrzyca typu 1 groźna nawet przy późnym rozwoju

Osoby, które zachorowały na cukrzycę typu 1 już w wieku dorosłym, mają zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – ustalili naukowcy ze szwedzkiego Instytutu Karolinska. Ponadto okazało się, że osoby zdiagnozowane na późniejszym etapie życia nie mają lepszego rokowania w wymienionym względzie, niż te u których chorobę rozpoznano wcześniej. 

Badacze przeanalizowali dane na temat ponad 10 tys. pacjentów z rozpoznaną w dorosłości cukrzycą typu 1, ponad 375 tys. osób z cukrzycą typu 2 oraz ponad pół miliona osób z grupy kontrolnej. U chorych na cukrzycę typu 1 rosło ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także ryzyko zgonu z różnych przyczyn, w tym z powodu nowotworów i infekcji, w porównaniu z grupą kontrolną. 

Nadwaga i otyłość, palenie tytoniu oraz wysokie stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) były głównymi czynnikami odpowiadającymi za większość incydentów sercowo-naczyniowych. Chorzy na cukrzycę typu 1 mieli przy tym o 33 proc. mniej incydentów sercowo-naczyniowych oraz siedem razy wyższą śmiertelność z powodu śpiączki cukrzycowej lub kwasicy ketonowej w porównaniu z osobami chorującymi na cukrzycę typu 2. 

Infografika PAP

Permanentny stres może zwiększać ryzyko zawału i udaru

W powszechnym mniemaniu traumatyczne wydarzenia lub wielki smutek mogą doprowadzić do „pęknięcia serca”. Nauka zaczyna wyjaśniać tę ludową mądrość: znaleziono właśnie powiązanie między przewlekłym stresem a chorobami układu krążenia.

„Głównymi przyczynami złych rokowań było palenie tytoniu, nadwaga/otyłość oraz niewłaściwa kontrola poziomu glukozy. Odkryliśmy, że osoby te rzadziej korzystały z urządzeń wspomagających, takich jak pompy insulinowe” – mówi dr Yuxia Wei, autorka publikacji, która ukazała się w piśmie „European Heart Journal”. 

Wiele zależy też od samego pacjenta. „Pokazujemy, że rokowania można znacząco poprawić poprzez unikanie palenia, zapobieganie otyłości oraz lepszą kontrolę poziomu glukozy – zwłaszcza u osób, u których diagnoza została postawiona w starszym wieku” – dodaje jedna z badaczek, Sofia Carlsson.

Cukrzyca a ryzyko innych chorób

Naukowcy z Uniwersytetu im. Sun Yat-Sena przeprowadzili analizę publikacji naukowych na temat związku między cukrzycą typu 1 i chorobami naczyniowymi. 
Wyniki uwzględnionych badań z udziałem łącznie ponad 160 tys. osób wskazały, że ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą typu 1 jest istotnie wyższe niż w ogólnej populacji. Szczególnie wzrasta ryzyko choroby wieńcowej (ponad dziewięciokrotny wzrost), zawału serca (ponad sześciokrotny), niewydolności serca (ponad czterokrotny), migotania przedsionków (prawie półtorakrotny), a także udaru (czterokrotny). U kobiet z cukrzycą typu 1 ryzyko to okazało się być jeszcze większe niż u mężczyzn. 

Fot. Jacek Turczyk/PAP

Nie masz cukrzycy? Lepiej sprawdź!

Na początku nie daje wyraźnych objawów. Dlatego aż 26 proc. osób chorych na cukrzycę w Polsce nie wie o tym, że choruje. To niemal milion osób! Cukier we krwi warto regularnie sprawdzać.

„Nasza metaanaliza sugeruje, że cukrzyca typu 1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kilku typów chorób sercowo-naczyniowych. Jednak możliwe mechanizmy tego zwiększonego ryzyka pozostają niejasne” – piszą naukowcy w pracy opublikowanej na łamach pisma „Journal of Diabetes and its Complications”.

Naukowcy z Farr Institute of Health Informatics Research at London i innych brytyjskich uczelni przeanalizowali natomiast medyczne dane na temat prawie 2 mln ludzi, aby sprawdzić powiązania między cukrzycą typu 2 i chorobami układu krążenia. 
Uwzględnione w badaniu osoby na początku trwającej 5,5 roku obserwacji miały 30 lat lub więcej i były wolne od chorób sercowo-naczyniowych. Niecałe 2 proc. cierpiało na cukrzycę typu 2. Objawy schorzeń krążeniowych pojawiły się u prawie 18 proc. osób z cukrzycą. Najczęściej było to zwężenie naczyń obwodowych (16,2 proc.) i niewydolność serca (14,1 proc.). Chorzy z cukrzycą byli prawie trzy razy bardziej zagrożeni chorobą naczyń obwodowych. Mieli też 1,7-krotnie wyższe ryzyko udaru, 1,6-krotnie wyższe – stabilnej dławicy piersiowej, 1,6-krotnie – niewydolności serca i 1,5-krotnie – niezakończonego zgonem zawału serca. 

„Nasze ustalenia zwracają uwagę na wysokie bezwzględne i względne ryzyko wystąpienia choroby tętnic obwodowych, niewydolności serca oraz stabilnej dławicy piersiowej u osób z cukrzycą typu 2” –podsumowują wyniki autorzy pracy opublikowanej na łamach periodyku „The Lancet Diabetes & Endocrinology”.

Mechanizmy ryzyka sercowo-naczyniowego w cukrzycy

Choć to nadal temat badań, obserwacje poczynione do tej pory przez różne zespoły naukowe wskazują, że na zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe związane z cukrzycą wpływa przynajmniej kilka czynników. Wśród najważniejszych eksperci wymieniają hiperglikemię, insulinooporność, dyslipidemię, stan przewlekłego zapalenia o niskim nasileniu, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz powikłania cukrzycy, takie jak uszkodzenie nerek. 

Grafika K. "Rosa" Rosiecki

Chore nerki w dzieciństwie? Badaj się, kiedy dorośniesz

Choroby nerek to częste problemy w dzieciństwie. Zwykle mają podłoże zapalne, wywołane patogenami. Po ich przechorowaniu najczęściej zapominamy o problemie. Niesłusznie.

Na przykład pacjenci z cukrzycą typu 2 mają charakterystyczny profil lipoprotein w osoczu, który cechuje się m.in. podwyższonym poziomem trójglicerydów, niskim poziomem cholesterolu HDL, zwiększoną liczbą małych, gęstych cząsteczek LDL oraz podwyższonym poziomem cholesterolu nie-HDL. W przypadku cukrzycy typu 1 kluczową rolę może odgrywać hipoglikemia oraz zmienność glikemii, insulinooporność, ukryte zaburzenia lipidowe oraz zaburzenia pracy układu odpornościowego. 

Warto mieć na uwadze szerokie szkodliwe działanie cukrzycy, w tym na układ krążenia. Pamiętając o tym, o ile można, lepiej chorobie zapobiegać, co dotyczy głównie cukrzycy typu 2, a jeśli się pojawi, to bezwzględnie odpowiednio leczyć.

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock

    Wirusowe zapalenie wątroby – czas nas goni

    Wątroba odgrywa kluczową rolę m.in. w przekształcaniu składników odżywczych w energię, usuwaniu toksyn i patogenów. Cichym jej zabójcą jest wirusowe zapalenie wątroby typu C, które latami może nie dawać objawów i uszkadzać największy organ w organizmie człowieka. Patogenem zakazić można się w trakcie zabiegów medycznych czy kosmetycznych.

  • AdobeStock

    Co zrobić, by komary omijały cię szerokim łukiem

    Komar choć tak nieduży (waży około 2,5 miligrama), może być prawdziwym utrapieniem. Nie bez powodu nazywany jest „zabójcą ludzkości numer jeden”. Jak podaje American Mosquito Control Association ten drapieżny owad zabija ponad milion osób rocznie, przenosząc śmiertelne choroby. A nocne bzyczenie nad uchem potrafi doprowadzić do szału.

  • AstraZeneca

    Debata o raku płuca

    W najbliższy czwartek, 31 lipca o godz. 14.00 odbędzie się debata pt. „Droga do wyleczenia raka płuca – wyzwania i nadzieje". Transmisja m.in. w Serwisie Zdrowie. Zapraszamy.

  • Adobe Stock

    Halitoza – oddech, który nie pachnie miętą

    Halitoza to dolegliwość, o której wzmiankowano już w Księdze Hioba, a i w dzisiejszych czasach nie należy wcale do rzadkości. Wynika głównie z nieodpowiedniej higieny jamy ustnej, ale może też być objawem choroby – w niekontrolowanym przebiegu cukrzycy typu 1 może pojawiać się aceton, przypominający zapach kwaśnych jabłek.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Co zrobić, by komary omijały cię szerokim łukiem

    Komar choć tak nieduży (waży około 2,5 miligrama), może być prawdziwym utrapieniem. Nie bez powodu nazywany jest „zabójcą ludzkości numer jeden”. Jak podaje American Mosquito Control Association ten drapieżny owad zabija ponad milion osób rocznie, przenosząc śmiertelne choroby. A nocne bzyczenie nad uchem potrafi doprowadzić do szału.

  • Debata o raku płuca

  • Halitoza – oddech, który nie pachnie miętą

  • Planujesz wyjazd do kraju występowania cholery? Zaszczep się

  • Zaklejanie ust taśmą podczas snu może być niebezpieczne

  • Adobe Stock

    Wirusowe zapalenie wątroby – czas nas goni

    Wątroba odgrywa kluczową rolę m.in. w przekształcaniu składników odżywczych w energię, usuwaniu toksyn i patogenów. Cichym jej zabójcą jest wirusowe zapalenie wątroby typu C, które latami może nie dawać objawów i uszkadzać największy organ w organizmie człowieka. Patogenem zakazić można się w trakcie zabiegów medycznych czy kosmetycznych.

  • Bezlaktozowa moda

  • Czujność onkologiczna to furtka do życia

Serwisy ogólnodostępne PAP