Oddawanie krwi: czy każda choroba dyskwalifikuje?

Samo oddawanie krwi trwa zaledwie kilka minut. Zanim jednak do tego dojdzie, najpierw trzeba zastosować się do kilku ważnych zaleceń. Sprawdź jakich. Dowiedz się też kto nie może oddawać krwi - okresowo lub wcale.

Fot. PAP/S.Leszczyński

Choć generalnie krwiodawcą może zostać tylko zdrowy człowiek, to jednak warto wiedzieć, że w praktyce nie wszystkie schorzenia muszą nas zdyskwalifikować. 

Na przykład osoby z nadciśnieniem tętniczym mogą oddawać krew w okresie ustabilizowanego ciśnienia, ale decyzja w tej sprawie należy do lekarza. Nadciśnienie nie pozwala jednak na oddawanie krwi, jeśli wartości ciśnienia przekraczają u kogoś poziom 180/100 mm Hg.

Z kolei chorzy na cukrzycę czy też osoby, które kiedykolwiek chorowały na żółtaczkę zakaźną (czyli wirusowe zapalenie wątroby dowolnego typu) nie mogą w ogóle być dawcami krwi. 

Słyszałeś o tzw. badaniu żywej kropli krwi? Nie daj się nabrać! 

Triada badań, które warto robić raz w roku

Morfologia krwi, OB (odczyn Biernackiego) i badanie ogólne moczu – to trzy badania, które mogą uratować życie. Lekarze przekonują, że warto się im poddawać raz w roku. Są bezpieczne i tanie, a pozwalają wyłapać wiele chorób na wczesnym etapie.

Co czasowo dyskwalifikuje z oddawania krwi

Bardzo wiele jest różnego rodzaju okoliczności, które dyskwalifikują potencjalnych dawców krwi jedynie na jakiś czas. Należą do nich m.in.:

• miesiączka (nie można oddawać krwi w jej trakcie i przez 3 dni od jej zakończenia)
• opryszczka (do oddania krwi można zgłosić się po 2 tygodniach od ustąpienia objawów)
• leczenie stomatologiczne (jeśli podczas zabiegu zakładane były szwy nie można oddawać krwi aż przez pół roku)
• ugryzienie przez kleszcza (przez 2 miesiące od ukłucia nie można oddawać krwi)
• przeziębienie lub biegunka (można oddawać krew 2 tygodnie od ustąpienia objawów)
• ryzykowny (przygodny) kontakt seksualny (należy odczekać 6 miesięcy)
• pobyt w kraju tropikalnym (trzeba odczekać od 6 do 12 miesięcy, w zależności od miejsca pobytu)
• przyjmowanie leków (duża część leków dyskwalifikuje z oddawania krwi, ale nie wszystkie – trzeba pytać lekarza). 

Pełną listę okoliczności dyskwalifikujących potencjalnych krwiodawców można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Centrum Krwi.

Apele o krew - zawsze aktualne

Jakiś czas temu w mediach społecznościowych powielany był apel o krew dla chorej dziewczynki. Ludzie chętnie go udostępniali. Apel okazał się złośliwym żartem wobec osoby, której numer telefonu podano w ogłoszeniu. Łatwo zrozumieć rozgoryczenie oszukanych. Jednak fałszywy w apelu mógł być tylko numer telefonu, bo faktem jest, że zawsze gdzieś jakaś chora dziewczynka potrzebuje krwi.

Jak się przygotować do oddania krwi 

W trosce o jak najlepszą jakość oddawanej krwi, a także zdrowie i dobre samopoczucie krwiodawców, lekarze wymagają od nich odpowiedniego przygotowania się do zabiegu (czyli tzw. donacji). Oto najważniejsze związane z tym zalecenia: 

• w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypij około 2 l płynów (najlepsze będą woda mineralna oraz soki)
• przed oddaniem krwi zjedz lekki posiłek (np. pieczywo, chuda wędlina, ser biały, dżem, owoce) - unikaj tłustych produktów pochodzenia zwierzęcego (m.in. masła, kiełbasy, pasztetu, śmietany, jajek), a także dań smażonych 
• na dwie doby przed oddaniem krwi nie pij alkoholu
• pół godziny przed oddaniem krwi nie pal papierosów
• na zabieg przyjdź wyspany i wypoczęty. 

Co warto wiedzieć o krwi

W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży około 5-6 litrów krwi. Jest to płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi oraz osocza. Jak wiadomo krew pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje, m.in.: transportuje tlen, wodę i substancje odżywcze do wszystkich komórek, broni nas przed infekcjami, a także odprowadza produkty przemiany materii do wątroby, nerek czy płuc. 

Dieta oczyszczająca z toksyn - czy istnieje? 

Na krew oddawaną przez honorowych krwiodawców czekają przede wszystkim osoby chore (np. na hemofilię), pacjenci przechodzący poważne zabiegi chirurgiczne (np. przeszczepy organów), ale także poszkodowani w nieszczęśliwych wypadkach. W praktyce, potrzeba transfuzji krwi może więc pojawić się w toku życia u każdego z nas.  

Jak często można oddawać krew

Częstotliwość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz, kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy. Generalnie przyjmuje się jednak, że krew może być oddawana przez mężczyzn nie częściej niż 6 razy w roku, a w przypadku kobiet nie częściej niż 4 razy w roku. Przerwa pomiędzy pobraniami nie powinna być krótsza niż 8 tygodni. 

Czym grozi podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi?

Standardowo, za jednym razem oddaje się 450 ml krwi. Trwa to średnio 8 minut, ale łączny pobyt w miejscu pobierania krwi od zarejestrowania do zakończenia donacji trwa około 1 godziny.

W związku z często pojawiającymi się pytaniami, wątpliwościami i obawami dotyczącymi krwiodawstwa, eksperci podkreślają, że oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne, a wszystkie składniki krwi w organizmie dawców stale się odnawiają. Przy okazji warto też przypomnieć, że krwiodawcy mogą liczyć w Polsce na różne przywileje. 

Generalnie, krew może oddawać każda zdrowa osoba w wieku 18-65 lat, o wadze ciała powyżej 50 kg. Musi ona jednak najpierw przejść potwierdzające dobry stan zdrowia badania laboratoryjne i lekarskie. W ramach kwalifikacji krew potencjalnego dawcy jest badana m.in. pod kątem tego, czy nie jest zakażony kiłą, HIV albo wirusem żółtaczki zakaźnej typu B lub C.

Jak szybko wrócić do formy po oddaniu krwi

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o zaleceniach lekarskich dla krwiodawców odnośnie postępowania bezpośrednio po oddaniu krwi: 

• pij więcej niż zazwyczaj, najlepiej wodę i soki owocowe
• unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku 
• nie pal tytoniu
• osoby pracujące w takich zawodach jak: pilot, maszynista, kierowca, operator dźwigu, a także osoby pracujące na wysokości, mogą wrócić do pracy po 12 godzinach od oddania krwi. 

Badaj cholesterol. Zmiany miażdżycowe mają już noworodki

- Dzięki zmianie sposobu odżywiania możemy obniżyć cholesterol nawet o 20 proc. – podkreśla prof. Marek Naruszewicz, Honorowy Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą. - To często wystarczy, by znacząco obniżyć ryzyko zawału i udaru.

Wszystkie informacje zawarte w powyższym artykule odnoszą się do oddawania tzw. krwi pełnej, ale warto wiedzieć, że można też oddawać samo osocze albo płytki krwi. 

Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl

Źródła: 

Strony internetowe regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Warszawie, Lublinie i Wrocławiu. 

Strona internetowa poświęcona honorowemu krwiodawstwu: krwiodawcy.org