Można być otyłym i niedożywionym?

To FAKT! Niedożywienie nie zawsze jest związane z wychudzeniem; można mieć nadwagę lub być wręcz otyłym i jednocześnie niedożywionym. Dzieje się tak wtedy, gdy posiłki obfitują w kalorie, ale są ubogie pod względem wartości odżywczych. Niedożywienie często jest też efektem i objawem wielu chorób.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Zatem otyłość i niedożywienie mogą iść w parze. W wyniku jednorodnej diety, wysokocukrowej i wysokotłuszczowej tworzą się niedobory białek, witamin, żelaza, wapnia i innych pierwiastków. Jeżeli chcesz schudnąć, nie sięgaj po modne „diety cud”, które są najczęściej niezbilansowane pod względem zawartości potrzebnych dla zdrowia (i urody) składników. Co gorsza, tego rodzaju diety nie tylko wyrabiają złe nawyki żywieniowe, ale mogą też pogłębiać towarzyszące otyłości choroby, np. niewydolność nerek, wątroby, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2.

Poznaj triadę badań, które warto robić raz w roku

Niedożywiona osoba jest osłabiona nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, co nie sprzyja wytrwałości w stosowaniu diety, a także predysponuje do depresji.

Niedożywienie towarzyszy też wielu chorobom. Jest na przykład powszechnym problemem pacjentów z nowotworami; jak wskazują autorzy poglądowej pracy na temat niedożywienia w chorobach nowotworowych opublikowanej w „Medycynie Paliatywnej” niedożywienie stwierdza się u zdecydowanej większości chorych przyjmowanych na oddziały onkologiczne. Stanowi to – podkreślają – istotny problem kliniczny dla zespołu terapeutycznego, bowiem niedożywienie pogarsza wyniki leczenia; co więcej, może też być powodem niezastosowania niektórych terapii.

Fot. Jacek Turczyk/PAP

To nerki oczyszczają, a nie kuracje

- Nieprawidłowy metabolizm człowieka wynikający ze stanów zapalnych, z choroby nowotworowej, urazu, długotrwałego leczenia, powoduje, że zdrowe komórki potrzebują dużo energii i organizm pobiera w tym celu  najlepsze paliwo. Niestety, nie z tkanki tłuszczowej, choć wszyscy tego właśnie byśmy chcieli, tylko z mięśni – tłumaczy lek. med. Piotr Klimczuk z Opolskiego Centrum Onkologii. -  Proszę spojrzeć na osoby po wypadkach, z urazem głowy czy centralnego układu nerwowego: one najczęściej w krótkim czasie bardzo tracą na wadze. Bo organizm działa wtedy według zasady: „wszystkie ręce na pokład”, by uratować układ nerwowy, a do tego potrzebna jest energia, i to nie ta z tłuszczu, lecz z mięśni – tłumaczy.

Niedożywienie: sygnały ostrzegawcze

Lekarz zwraca uwagę na pewne sygnały ostrzegawcze, które mogą świadczyć o niedożywieniu. Pierwszym jest osłabienie. Na przykład, jeśli „puszysta” kobieta nie może unieść siatki, ma kłopot, żeby wstać z krzesła, jeśli postawny mężczyzna męczy się przy chodzeniu, to znaczy, że dzieje się coś niedobrego. 

- Jeśli kobieta nadal nosi szeroką sukienkę, ale ręce ma wiotkie, zanikł zarys bicepsów, wszystko ją męczy, to znaczy że traci mięśnie i gdzieś jest tego przyczyna – dodaje lekarz. 

Niedożywienie powoduje też problemy z koordynacją ruchową, zwłaszcza u osób starszych, zaburzenia funkcji poznawczych, pamięci.

Ważne, by tego rodzaju sygnałów nie lekceważyć i podjąć próbę wyjaśnienia, co może być przyczyną tego rodzaju objawów. Możliwości jest mnóstwo: od najprostszej - nieprawidłowej diety, poprzez zaburzenia przyswajania składników z posiłków, zaburzenia hormonalne, przewlekły stan zapalny, po chorobę nowotworową. 

- Konieczna jest w takich przypadkach pogłębiona diagnostyka – podkreśla Piotr Klimczuk.

Fot. PAP/Jacek Turczyk

Przewlekłe zmęczenie: 10 najczęstszych przyczyn

Czujesz się ciągle zmęczony lub wyczerpany? Ulgi nie przynosi ci ani sen, ani nawet dwutygodniowy urlop? Nie lekceważ tego stanu, bo mogą się za nim kryć groźne choroby. Podpowiadamy, jakie są najczęstsze przyczyny przewlekłego zmęczenia, a także różne sposoby na odzyskanie energii.

Jeśli lekarze podejrzewają niedożywienie, często zlecają badanie oznaczenia poziomu albumin w surowicy krwi. Zbyt niski poziom tych białek może wskazywać na niedożywienie.

- Poziom albumin nie jest wiodącym elementem w monitorowaniu leczenia żywieniowego, ale jest bardzo dobrym sygnałem, że coś dzieje się nie tak. Również gwałtowny i wyraźny spadek poziomu cholesterolu  wskazuje na to, że energia jest pobierana z naszych pokładów energetycznych, a nie z dostarczanego pożywienia” – zastrzega specjalista. 

W diagnostyce przyczyn niedożywienia pomocne są też badania układu pokarmowego – gastroskopia, kolonoskopia lub proste i nieinwazyjne, a wciąż niedoceniane badanie kału na krew utajoną. To ostatnie w niektórych krajach uważane jest za tak samo skuteczne w wykrywaniu nowotworów jelita grubego jak profilaktyczna kolonoskopia

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

Źródło: A. Tokajuk, H. Car, M. Z. Wojtukiewicz: Problem niedożywienia w chorobie nowotworowej, Medycyna Paliatywna, 2015

Wypowiedzi z konferencji „Kwiatu kobiecości” dotyczącej kampanii diagnostyki raka jajnika, która odbyła się 14 listopada 2019 r w Warszawie
 

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Sekretne życie gronkowca złocistego

    Jest jakieś 30 proc. szans, że czytacie ten tekst wspólnie – ty i twój gronkowiec złocisty: przyczajony w nozdrzach, przycupnięty na skórze. Staphylococcus aureus to „cichy lokator”. Przez długi czas może pozostawać w ukryciu, nie wyrządzając nam żadnej szkody. Jednak gdy tylko dostrzeże słabość, atakuje bezwzględnie. 

  • Wczesna diagnoza CT1 – jak uniknąć stanu zagrożenia życia

  • Cukier szkodzi, a nie krzepi

  • Leki ratujące życie – zmiany w definicji pierwszej pomocy

  • Nie zapomnij o zielonym do zupy

  • zdj. AdobeStock/anaumenko

    Czy roślinny burger jest zdrowy?

    Burgery, kiełbasy, nuggetsy, filety, paluszki – na rynku dostępnych jest coraz więcej roślinnych produktów, które wyglądają, smakują i pachną jak mięso. Czy warto się na nie przestawić, a może są równie lub nawet bardziej niezdrowe niż pierwowzory? Dotychczasowe wyniki są raczej uspokajające, ale nadal najzdrowsza jest żywność nisko- i nieprzetworzona.

  • Zaburzony rytm snu może sprawiać wiele problemów

  • Droga mleka kobiecego od dawczyń